- Home/
- Maharashtra State Exams (MPSC)/
- Article
शहीद दिवस: शहीद भगतसिंग पुण्यतिथी तारीख, इतिहास, महत्त्व, बद्दल सर्व माहिती वाचा
By BYJU'S Exam Prep
Updated on: September 25th, 2023
भारताचे क्रांतिकारी स्वातंत्र्यसैनिक भगतसिंग यांना 23 मार्च 1931 रोजी अन्य दोन भारतीय स्वातंत्र्यसैनिक सुखदेव थापर आणि शिवराम राजगुरू यांच्यासह फाशी देण्यात आली. यावर्षी शहीद भगतसिंग यांची 91 वी पुण्यतिथी आहे. 30 जानेवारीला शहीद दिन देखील साजरा केला जातो, ज्या दिवशी 1947 मध्ये राष्ट्रपिता महात्मा गांधी यांची नथुराम गोडसेने हत्या केली होती. आजच्या या लेखात आपण शहीद दिवसाचे महत्त्व बघणार आहोत. तसेच भगतसिंग, सुखदेव, राजगुरू यांची कामगिरी सुद्धा बघणार आहे.
Download BYJU’S Exam Prep App and prepare General Knowledge for Maharashtra State exams.
Table of content
शहीद दिवस (Shaheed Diwas)
- दरवर्षी २३ मार्च हा हुतात्मा दिन म्हणून साजरा केला जातो, जेव्हा भारतीय लोक ब्रिटीश राजवटीपासून स्वातंत्र्य मिळविण्यासाठी स्वातंत्र्यसैनिक आणि इतर लोकांनी दिलेल्या बलिदानाची आठवण करतात.
- हा तो दिवस होता ज्या दिवशी भारतातील ब्रिटीश राजवटीविरुद्ध लढणाऱ्या भगतसिंग, शिवराम राजगुरू आणि सुखदेव थापर या तीन स्वातंत्र्यसैनिकांना लाहोर तुरुंगात (सध्या पाकिस्तानात) फाशी देण्यात आली होती. त्यांना जेपी सॉंडर्सच्या हत्येप्रकरणी आणि केंद्रीय विधानसभेवर हल्ला केल्याप्रकरणी पकडले गेले आणि त्यांना फाशीची शिक्षा सुनावण्यात आली.
शहीद दिवस चा इतिहास: Shahid Diwas History
- ३० ऑक्टोबर १९२८ ला लाला लजपत राय यांनी सर जॉन सायमन यांच्या लाहोर भेटीच्या विरोधात ‘सायमन, गो बॅक’ या प्रसिद्ध घोषणा देत अहिंसक आंदोलनाचे नेतृत्व केले.
- शांततापूर्ण निषेध असूनही, पोलिस अधीक्षक जेम्स ए स्कॉट यांनी पोलिसांना लाला लजपत राय यांना प्राणघातक जखमा देत आंदोलकांवर लाठीचार्ज करण्याचे आदेश दिले.
- त्याच्या मृत्यूनंतर, भगतसिंग, राजगुरू, सुखदेव या तीन तरुण स्वातंत्र्यसैनिकांनी जेम्स स्कॉटला ठार मारण्याचा निर्णय घेतला परंतु चुकीच्या ओळखीमुळे चुकून दुसर्या पोलीस अधीक्षक जॉन पी सॉंडर्सची हत्या केली.
शहीद दिवस चे महत्त्व
- भगतसिंग, शिवराम राजगुरू आणि सुखदेव थापर यांना श्रद्धांजली वाहण्यासाठी दरवर्षी २३ मार्च रोजी शहीद दिन साजरा केला जातो.
- आपल्या देशाला स्वातंत्र्य मिळवून देण्यासाठी चळवळीत अगदी लहान वयात बलिदान देणाऱ्या स्वातंत्र्यसैनिकांच्या स्मरणार्थ हा दिवस आहे.
- या दिवशी अधिकृत सुट्टी नसली, तरी अनेक शैक्षणिक तसेच राजकीय संस्था त्या तीन हुतात्म्यांच्या कौतुकात हा दिवस पाळतात.
- भारताच्या पंतप्रधानांसह अनेक राजकीय नेते हुतात्म्यांचे स्मरण करून त्यांना श्रद्धांजली वाहतात. त्यांच्यासाठी देशभक्तीपर गीत वाजवून आणि शोक व्यक्त करून श्रद्धांजली वाहिली जाते.
- त्यांच्या स्मरणार्थ दोन मिनिटांची शांतता पाळली जाते. अनेक शाळांमध्ये हुतात्मा दिनही साजरा केला जातो आणि देशभक्तीपर विषयावर आधारित वादविवाद आणि निबंध लेखन स्पर्धा घेतल्या जातात.
- या दिवशी शाळांमध्ये देशभक्तीपर नाटके, सांस्कृतिक कार्यक्रमही घेतले जातात.
भगतसिंग यांची संपूर्ण माहिती
- भगतसिंग हे सात मुलांपैकी दुसरे अपत्य होते—चार मुलगे आणि तीन मुली. विद्यावती आणि किशनसिंग संधू हे त्याचे आई-वडील होते. त्यांचे वडील आणि काका अजित सिंग पुरोगामी राजकारणात सक्रिय होते आणि त्यांनी १९०७ मध्ये कालवा वसाहतवाद विधेयक आणि १९१४-१९१५ च्या गदर चळवळीच्या आसपास झालेल्या आंदोलनात भाग घेतला होता.
- भगतसिंग यांनी लाहोरच्या दयानंद अँग्लो-वैदिक स्कूलमध्ये प्रवेश घेतला आणि १९२३ मध्ये ते लाहोरच्या नॅशनल कॉलेजमध्ये दाखल झाले, ज्याची स्थापना लाला लजपतराय यांनी दोन वर्षांपूर्वी महात्मा गांधींच्या असहकार चळवळीला प्रतिसाद म्हणून केली होती, ज्यात भारतीय विद्यार्थ्यांना ब्रिटिश-भारतीय शाळा आणि महाविद्यालये टाळण्याचे आवाहन केले गेले होते.
- ऑक्टोबर १९२६ मध्ये लाहोरमध्ये झालेल्या बॉम्बस्फोटात सहभागी असल्याच्या बहाण्याने मे १९२७ मध्ये त्यांना अटक करण्यात आली होती. त्यानंतर पाच आठवड्यांनी त्यांची सुटका करण्यात आली.
- भगत यांनी अमृतसर येथे प्रसिद्ध होणाऱ्या उर्दू व पंजाबी वृत्तपत्रांचे लेखन व संपादन केले. कीर्ती किसान पक्षाचे नियतकालिक कीर्तीसाठीही त्यांनी लेखन केले.
- एप्रिल 1929 मध्ये, सिंह यांनी बटुकेश्वर दत्त यांच्यासह दिल्लीतील केंद्रीय विधानसभेवर दोन कमी-तीव्रतेचे बॉम्ब फेकले, त्यामुळे कोणालाही इजा झाली नाही. दोन्ही नेत्यांनी घोषणाबाजी केली, आमदारांवर पत्रकांचा वर्षाव केला आणि अधिकाऱ्यांना अटक करण्याची परवानगी दिली.
या घटकाविषयी अधिक माहिती जाणून घेण्यासाठी खाली दिलेली पीडीएफ डाउनलोड करावी:
शहीद दिवस 2022, Download PDF मराठीमध्ये
More From Us:
MPSC Current Affairs 2022: Download in Marathi & English
Important Government Schemes For MPSC
NCERT Books for MPSC State Exam 2022
Maharashtra State Board Books PDF
MPSC GK Study Material: Complete Notes for MPSC Exam [Free]