दैनिक चालू घडामोडी 29.09.2022

महत्त्वाच्या बातम्या : राष्ट्रीय

इटलीला पहिल्या महिला पंतप्रधान मिळणार: जॉर्जिया मेलोनी

• जॉर्जिया मेलोनी यांच्या उजव्या विचारसरणीच्या फ्रेटेली डी'इटालिया Fratelli d’Italia (Brothers of Italy) पक्षाचा इटलीच्या (Italy election) सार्वत्रिक निवडणुकीत विजयी झाला आहे. उजव्या विचारसरणीच्या आघाडीचे नेतृत्व केलेल्या जॉर्जिया मेलोनी इटलीच्या पहिल्या महिला पंतप्रधान होतील.

कोण आहेत जॉर्जिया मेलोनी?

• जॉर्जिया मेलोनी यांनी 2012 साली 'ब्रदर्स ऑफ इटली' (Brothers of Italy) या पक्षाची स्थापना केली. 'ब्रदर्स ऑफ इटली' हा पक्ष उजव्या विचारसरणीचा मुख्य पक्ष आहे. 

जॉर्जिया मेलोनी यांची भूमिका युरोपीय संघ विरोधी

• जॉर्जिया मेलोनी या इटलीच्या नव्या पंतप्रधान झाल्यास युरोपीय संघावर (European Union) याचा परिणाम होईल. कारण जॉर्जिया मेलोनी यांची भूमिका युरोपीय संघ (EU) विरोधी आहे. त्यामुळे मेलोनी इटलीच्या पंतप्रधान झाल्यास इटली युरोपीय संघांमधून बाहेर पडण्याची शक्यता वर्तवण्यात येत आहे.

Source: ABP Maza

ग्रामीण विकास मंत्रालयाने जलदूत ॲप लाँच केले

बातम्यांमध्ये का:

• केंद्रीय मंत्री साध्वी निरंजन ज्योती आणि पंचायती राज राज्यमंत्री कपिल मोरेश्वर पाटील यांच्या उपस्थितीत ग्रामीण विकास आणि पोलाद राज्यमंत्री फग्गन सिंग कुलस्ते यांनी जलदूत ॲप आणि जलदूत ॲप ई-ब्रोशर लाँच केले.    

मुख्य मुद्दे:

• JALDOOT app विकसित करण्यासाठी पंचायती राज आणि ग्रामीण विकास मंत्रालयाने सहकार्य केले. ग्राम रोजगार सहाय्यक या app चा वापर करून पावसाळ्यापूर्वी आणि नंतर वर्षातून दोनदा विहिरीची पाणी पातळी मोजू शकतील.
• जलदूत app वापरण्यासाठी पद्धतशीर भूजल पातळी डेटा संकलन (systematic ground water level data collection) आणि विश्लेषणासाठी केंद्रीय डिजिटल डेटाबेसमध्ये सुधारणा केली जाईल.
• पाणलोट विकास, वनीकरण, जलसंचय विकास आणि देखभाल आणि पावसाचे पाणी साठवणे यासारख्या उपायांना चालना देण्यासाठी प्रयत्न करूनही, देशाच्या अनेक भागांमध्ये भूजल पातळीत घट झाली आहे.
• जलदूत अॅपच्या मदतीने देशभरातील पाण्याच्या पातळीचे निरीक्षण करणे सोपे होणार असून, गोळा केलेली माहिती महात्मा गांधी नरेगा योजना आणि ग्रामपंचायत विकास योजनांसाठी वापरता येणार आहे.

स्रोत: द हिंदू

महत्वाच्या बातम्या: संरक्षण

HAL क्रायोजेनिक इंजिन्स निर्मिती सुविधेचे राष्ट्रपती मुर्मू यांच्या हस्ते उद्घाटन करण्यात आले

बातम्यांमध्ये का:

• हिंदुस्तान एरोनॉटिक्स लिमिटेड (एचएएल) च्या एकात्मिक क्रायोजेनिक इंजिन निर्मिती सुविधेचे बेंगळुरू येथे महामहिम राष्ट्रपती श्रीमती द्रौपदी मुर्मू यांच्या हस्ते उद्घाटन करण्यात आले.

मुख्य मुद्दे:

• यावेळी झोनल इन्स्टिट्यूट ऑफ व्हायरोलॉजी (दक्षिण विभाग) ची पायाभरणीही राष्ट्रपती यांच्या हस्ते करण्यात आली.
• सरकारी मालकीचे भारतीय एरोस्पेस आणि हिंदुस्तान एरोनॉटिक्स लिमिटेड (HAL) बंगलोर येथे स्थित आहे.
• 23 डिसेंबर 1940 रोजी वालचंद हिराचंद यांनी बंगळुरूमध्ये हिंदुस्थान एअरक्राफ्ट लिमिटेडची स्थापना केली.
• भारताला स्वातंत्र्य मिळाल्यानंतर, हिंदुस्तान एअरक्राफ्ट लिमिटेडला जानेवारी 1951 मध्ये संरक्षण मंत्रालयाच्या प्रशासकीय देखरेखीखाली ठेवण्यात आले. दुसऱ्या महायुद्धादरम्यान, सरकारने मार्च 1941 मध्ये कंपनीचा एक तृतीयांश हिस्सा खरेदी केला.
• यानंतर, ऑक्टोबर 1964 मध्ये, हिंदुस्तान एअरक्राफ्ट लिमिटेड आणि एरोनॉटिक्स इंडिया लिमिटेड यांनी एकत्र येऊन हिंदुस्तान एरोनॉटिक्स लिमिटेड (एचएएल) ची स्थापना केली.

स्रोत: द हिंदू

महत्त्वाच्या बातम्या: अर्थव्यवस्था

भारतीय आयुर्विमा कंपनीत 74 टक्के भागभांडवल असणारा Ageas हा पहिला परदेशी व्यवसाय ठरला आहे

बातम्यांमध्ये का:

• Ageas Federal Life Insurance (AFLI) ही बेल्जियम-आधारित भागधारक, Ageas Insurance International चे पूर्तता झाल्यानंतर 74 टक्के भागधारक विदेशी भागीदाराकडे असणारी भारतातील पहिली जीवन विमा कंपनी बनली आहे.

मुख्य मुद्दे:

• Ageas फेडरल लाइफ इन्शुरन्समधील IDBI बँकेचा अतिरिक्त 25 टक्के हिस्सा Ageas ने एकूण 500 कोटी रुपयांच्या रोख परताव्यासाठी विकत घेतला आहे.
• अतिरिक्त 25 टक्के भागभांडवल खरेदी केल्यानंतर, संयुक्त उपक्रमातील एजसचा हिस्सा 49 टक्क्यांवरून 74 टक्के झाला आहे.
• यापूर्वी, आर्थिक वर्ष 2012 च्या केंद्रीय अर्थसंकल्पाचा एक भाग म्हणून, सरकारने विमा कंपन्यांमध्ये थेट विदेशी गुंतवणुकीची (एफडीआय) अनुज्ञेय मर्यादा 74 टक्क्यांपर्यंत वाढवली होती.
• Ageas Federal Life Insurance ची स्थापना 2007 साली झाली आणि तिचे मुख्यालय मुंबई येथे आहे.
• विघ्नेश शहाणे हे Ageas Federal Life Insurance (AFLI) चे व्यवस्थापकीय संचालक (MD) आणि CEO आहेत.

स्रोत: टाईम्स ऑफ इंडिया

महत्त्वाचे पुरस्कार

भारतीय वंशाच्या सुएला ब्रेव्हरमनने पहिला 'राणी एलिझाबेथ II' पुरस्कार जिंकला

बातम्यांमध्ये का:

• ब्रिटनच्या भारतीय वंशाच्या गृहसचिव सुएला ब्रेव्हरमन यांना लंडनमध्ये झालेल्या एका समारंभात पहिल्या राणी एलिझाबेथ द्वितीय वुमन ऑफ द इयर पुरस्काराची विजेती घोषित करण्यात आली आहे.

मुख्य मुद्दे:

• " सुएला " ब्रेव्हरमन केसी ही एक ब्रिटिश राजकारणी आणि बॅरिस्टर आहे, 6 सप्टेंबर 2022 पासून गृह सचिव म्हणून कार्यरत आहे.
• 2020 ते 2022 पर्यंत त्या इंग्लंड आणि वेल्सच्या ऍटर्नी जनरल होत्या.

स्रोत: Livemint

कोचीन आंतरराष्ट्रीय विमानतळाला 'मिशन सेफगार्डिंग'साठी ASQ पुरस्कार प्रदान करण्यात आला

बातम्यांमध्ये का:

• कोचीन इंटरनॅशनल एअरपोर्ट लिमिटेड (CIAL) ला एअरपोर्ट्स कौन्सिल इंटरनॅशनल (ACI) कडून एअरपोर्ट सर्व्हिस क्वालिटी (ASQ) पुरस्कार 2022 प्रदान करण्यात आला आहे.

मुख्य मुद्दे:

• हा पुरस्कार जागतिक विमान वाहतूक क्षेत्रातील सर्वोच्च सन्मान मानला जातो.
• आशिया-पॅसिफिक प्रदेशात CIAL द्वारे संचालित विमानतळांच्या 5-15 दशलक्ष प्रवासी श्रेणीमध्ये हे पुरस्कार प्रदान करण्यात आले आहेत.
• हा पुरस्कार 'मिशन सेफगार्डिंग' कार्यक्रमाच्या अंमलबजावणीसाठी आहे.
• व्यापक सर्वेक्षण पद्धतींमुळे, ACI पुरस्कार हा जागतिक विमान वाहतूक क्षेत्रातील सर्वोच्च सन्मान म्हणून ओळखला जातो.

स्रोत: इंडियन एक्सप्रेस

महत्वाचे दिवस

जागतिक रेबीज दिवस 2022

बातम्यांमध्ये का:

• लुई पाश्चर यांना श्रद्धांजली म्हणून दरवर्षी 28 सप्टेंबर रोजी जागतिक रेबीज दिन पाळला जातो.

मुख्य मुद्दे:

• जगातील पहिल्या प्रभावी रेबीज लसीचे शोधक म्हणून ओळखले जाणारे लुई पाश्चर यांच्या स्मरणार्थ जागतिक रेबीज दिन साजरा केला जातो.
• रेबीज विरुद्धच्या लढ्याला प्रोत्साहन देण्यासाठी, त्याच्या प्रतिबंधाबद्दल जागरुकता निर्माण करण्यासाठी आणि या प्राणघातक रोगाविरूद्ध जागतिक यश साजरे करण्यासाठी जागतिक रेबीज दिन साजरा केला जातो.
• रेबीज हा एक प्राणघातक पण टाळता येण्याजोगा विषाणूजन्य आजार आहे जो संक्रमित प्राण्यांच्या लाळेद्वारे लोकांमध्ये पसरतो.
• हे सहसा भटक्या कुत्र्यांकडून किंवा लसीकरण न केलेल्या कुत्र्यांच्या चाव्याव्दारे पसरते.
• जागतिक रेबीज दिन 2022 ची थीम ''Rabies: One Health, Zero Death' आहे.
• 2007 मध्ये पहिल्यांदा जागतिक रेबीज दिनाची मोहीम सुरू करण्यात आली.

स्रोत: Livemint

माहितीच्या सार्वत्रिक प्रवेशासाठी आंतरराष्ट्रीय दिवस 2022

बातम्यांमध्ये का:

• 28 सप्टेंबर हा युनायटेड नेशन्स एज्युकेशनल, सायंटिफिक अँड कल्चरल ऑर्गनायझेशन (UNESCO) ने माहितीच्या सार्वत्रिक प्रवेशासाठी आंतरराष्ट्रीय दिवस (International Day for Universal Access to Information) म्हणून घोषित केला आहे.

मुख्य मुद्दे:

• माहितीचा अधिकार सुनिश्चित करण्याच्या उद्देशाने सार्वत्रिक प्रवेशासाठी आंतरराष्ट्रीय दिवस (IDUAI) ची 2022 आवृत्ती ई-गव्हर्नन्स आणि कृत्रिम बुद्धिमत्ता यावर चर्चा करण्याची संधी प्रदान करतो. 
• माहितीचा सार्वत्रिक प्रवेश म्हणजे प्रत्येकाला निरोगी आणि सर्वसमावेशक ज्ञान समाजासाठी माहिती मिळवण्याचा आणि प्रदान करण्याचा अधिकार आहे.
• माहितीच्या सार्वत्रिक प्रवेशावरील 2022 च्या जागतिक परिषदेची थीम Artificial Intelligence, e-Governance and Access to Information" आहे.
• या वर्षी ताश्कंद, उझबेकिस्तान येथे माहितीच्या सार्वत्रिक प्रवेशासाठी आंतरराष्ट्रीय दिन आयोजित केला जाईल.
• 17 नोव्हेंबर 2015 रोजी, 28 सप्टेंबर हा युनायटेड नेशन्स एज्युकेशनल, सायंटिफिक अँड कल्चरल ऑर्गनायझेशन (UNESCO) द्वारे माहितीच्या सार्वत्रिक प्रवेशासाठी आंतरराष्ट्रीय दिवस म्हणून घोषित करण्यात आला.

स्रोत: इंडियन एक्सप्रेस

ग्रॅमी पुरस्कार विजेता रॅपर कुलिओचे निधन

“गॅंगस्टाज पॅराडाईज” आणि “फॅन्टॅस्टिक व्हॉयेज” यासारखी हिट गाणी दिलेला, 90 च्या दशकातील सुप्रसिद्ध हिपहॉपर्सपैकी एक कुलिओ याचे वयाच्या 59 व्या वर्षी निधन झाले.

• बुधवारी, 28 सप्टेंबरला लॉस एंजेलिसमधील मित्राच्या घरी कुलिओचे निधन झाले असल्याची माहिती मॅनेजर जारेझ पोसे यांनी असोसिएटेड प्रेसला दिली. 
• कुलिओचे खरे नाव आर्टिस लिओन इवे जूनियर होते. त्याला “गॅंगस्टाज पॅराडाईज” साठी ‘सर्वोत्कृष्ट सोलो रॅप परफॉर्मन्स’साठी ‘ग्रॅमी पुरस्कार’ मिळाला. 
• 1980 साली आपल्या कारकिर्दीची सुरुवात करणाऱ्या कुलिओला इतर पाच ग्रामी पुरस्कारांसाठी नामांकनही मिळाले होते.

Source: Loksatta

लेफ्ट. जन. अनिल चौहान नवीन CDS

• निवृत्त लेफ्टनंट जनरल अनिल चौहान यांची संरक्षण दलप्रमुख (सीडीएस) या पदावर नियुक्ती करण्यात आली आहे. लेफ्ट. जन. चौहान हे देशाचे दुसरे सीडीएस असतील. यासोबतच केंद्राच्या संरक्षणविषय विभागाचे ते सचिवही असतील. 
• जनरल बिपिन रावत यांच्या अपघाती निधनानंतर नऊ महिने सीडीएस हे पद रिक्त होते. बुधवारी केंद्र सरकारने लष्करात तब्बल 40 वर्षांचा अनुभव असलेल्या लेफ्ट. जन. चौहान यांची नियुक्ती जाहीर केली. 
• काश्मीर खोरे आणि इशान्येकडील राज्यांमधील फुटिरतावाद्यांविरोधात अनेक मोहिमांचे चौहान यांनी नेतृत्व केले आहे. 
• लष्कराच्या पूर्व आघाडीचे मुख्याधिकारी म्हणून ते मे 2021 मध्ये निवृत्त झाले. तत्पुर्वी मेजर जनरल असताना उत्तर आघाडीवर बारामुल्ला इथे लष्कराच्या पायदळाचे नेतृत्व त्यांच्याकडे होते. 
• याखेरीज लष्करी मोहिमांचे महासंचालक म्हणून अनेक मोहिमांमध्ये चौहान यांचे मार्गदर्शन राहिले आहे. या प्रदीर्घ कारकीर्दीत चौहान यांना परमविशिष्ट सेवापदक, उत्तम युद्ध सेवापदक, अतिविशिष्ट सेवापदक, सेना पदक आणि विशिष्ट सेवापदकाने गौरवांकित करण्यात आले आहे. 
• सीडीएस पदाचा कारभार हाती घेतल्यानंतर चौहान यांना जनरलपदाचा दर्जा प्राप्त होईल, असे संरक्षणदलातील अधिकाऱ्यांनी स्पष्ट केले.

बिपिन रावत पहिले सीडीएस

• याआधी तिन्ही संरक्षण दलांमध्ये समन्वय साधण्यासाठी निर्माण करण्यात आलेल्या संरक्षण दल प्रमुखपदी (चीफ ऑफ डिफेन्स) जनरल बिपिन रावत यांची 30 डिसेंबर 2019 रोजी निवड करण्यात आली होती. 
• जनरल रावत हे 31 डिसेंबर 2019 रोजी लष्करप्रमुखपदावरून निवृत्त झाले होते. त्याच दिवशी त्यांनी संरक्षण दल प्रमुखपदाची सूत्रे स्वीकारली होती. संरक्षण दल प्रमुखपदावरून सेवानिवृत्तीसाठी 65 वर्षे ही वयोमर्यादा आहे.

Source: Loksataa

वेंकटरामानी भारताचे नवे महाधिवक्ता नियुक्त

• ज्येष्ठ वकील आर वेंकटरामनी यांची तीन वर्षांसाठी भारताचे नवे अ‍ॅटर्नी जनरल (महान्यायवादी) म्हणून नियुक्ती करण्यात आली आहे. विद्यमान अॅटर्नी जनरल के के वेणुगोपाल यांच्याकडून ते पदभार स्वीकारतील.
• 1 ऑक्टोबर 2022 पासून ते आपला पदभार स्वीकारतील.
• विद्यमान अ‍ॅटर्नी जनरल के के वेणुगोपाल हे 91 वर्षांचे असून त्यांचा कार्यकाळ 30 सप्टेंबर रोजी संपणार आहे.
• 3 एप्रिल 1950 रोजी पाँडिचेरी (आता पुडुचेरी) येथे जन्मलेले वेंकटरामाणी हे सर्वोच्च न्यायालयातील ज्येष्ठ वकील आणि भारताच्या कायदा आयोगाचे सदस्य आहेत.
• तीन दशकांहून अधिक काळ ते सर्वोच्च न्यायालयात प्रॅक्टिस करत आहेत. त्यांनी अनेक प्रकरणांमध्ये केंद्र सरकार, राज्य सरकारे, विद्यापीठे आणि सार्वजनिक क्षेत्रातील उपक्रमांचे प्रतिनिधित्व केले आहे.
• वेंकटरामानी यांनी जुलै 1977 मध्ये बार कौन्सिल ऑफ तामिळनाडूमध्ये प्रॅक्टिस सुरू केली, 1979 मध्ये त्यांनी सर्वोच्च न्यायालयात प्रॅक्टिस सुरू केली. 1997 मध्ये त्यांना सर्वोच्च न्यायालयाने वरिष्ठ वकील म्हणून नामांकित केले.
•  2010 मध्ये त्यांची विधी आयोगाचे सदस्य म्हणून नियुक्ती करण्यात आली होती. 2013 मध्ये त्यांना कायदा आयोगाचे सदस्य म्हणून आणखी एक टर्म मिळाली होती.
• वेंकटरामानी यांनी न्यायमूर्ती एम.एन. व्यंकटचलिया यांच्या अध्यक्षतेखालील संविधान पुनरावलोकन आयोगातही काम केले आहे. 

Source: Loksataa & Sakal

आजच्या संपूर्ण चालू घडामोडी तुम्हाला खाली दिलेल्या पीडीएफ मध्ये मिळतील. या घटकाची पीडीएफ डाउनलोड करण्यासाठी, येथे क्लिक करा:

दैनिक चालू घडामोडी-29 September 2022, Download PDF

Daily Current Affairs-29 September 2022, Download PDF 

More From Us:

MPSC Free Exam Preparation

Maharashtra Static GK 

MPSC Current Affairs 2022: Download in Marathi & English

Important Government Schemes For MPSC 

NCERT Books for MPSC State Exam 2022

Maharashtra State Board Books PDF

MPSC GK Study Material: Complete Notes for MPSC Exam [Free]

Download BYJU'S Exam Prep App