दैनिक चालू घडामोडी 28.09.2022

महत्त्वाच्या बातम्या : राष्ट्रीय

पर्यटन क्षेत्राला चालना देण्यासाठी व्हर्च्युअल कॉन्फरन्स 'SymphoNE ' लाँच

बातम्यांमध्ये का:

• केंद्रीय पर्यटन आणि सांस्कृतिक मंत्री जी. किशन रेड्डी यांनी 'सिंफोन' या दोन दिवसीय व्हर्च्युअल कॉन्फरन्सचा शुभारंभ केला आहे. 

मुख्य मुद्दे :

• जागतिक पर्यटन दिनानिमित्त ईशान्य क्षेत्राच्या विकास मंत्रालयातर्फे 24 व 27 सप्टेंबर रोजी 'सिंफोन' या व्हर्च्युअल परिषदेचे आयोजन करण्यात आले आहे.
• या दोन दिवसीय परिषदेची उद्दिष्टे ईशान्य भारतातील न सापडलेले सौंदर्य प्रदर्शित करण्यासाठी आणि ईशान्य प्रदेशातील पर्यटन उद्योगाला पुढे नेण्यासाठी धोरण तयार करणे हे आहे.
• या दोन दिवसीय परिषदेची उद्दिष्टे ईशान्य भारतातील न सापडलेले सौंदर्य प्रदर्शित करण्यासाठी आणि ईशान्य प्रदेशातील पर्यटन उद्योगाला पुढे नेण्यासाठी धोरण तयार करणे हे आहे.
• Symphony ला एक वन-स्टॉप शॉप तयार करायचे आहे जे प्रवासी आणि टूर ऑपरेटर्सना येणाऱ्या सर्व समस्यांची काळजी घेईल.

स्रोत: पीआयबी

‘मेक इन इंडिया’ उपक्रमाला आठ वर्षे पूर्ण

बातम्यांमध्ये का:

• देशात गुंतवणूक वाढवणे, गुंतवणुकीसाठी सुविधा निर्माण करणे, नवोन्मेषाला चालना देणे, कौशल्यविकासात वाढ तसेच, देशांत उत्पादन क्षेत्रासाठी जागतिक दर्जाच्या पायाभूत सुविधा उभारणे अशा सर्व उद्दिष्टांची पूर्तता करण्यासाठी, केंद्र सरकारने, ‘मेक इन इंडिया’ हा पथदर्शी कार्यक्रम सुरु केला आहे. ह्या अभियानाला, 25 सप्टेंबर 2022 रोजी आठ वर्षे पूर्ण होणार आहेत.

महत्त्वाचे मुद्दे:

• थेट परदेशी गुंतवणूक आकर्षित करण्यासाठी,केंद्र सरकारने उदार आणि पारदर्शक धोरण लागू केले आहे ज्यानुसार, बहुतांश क्षेत्रे स्वयंचलित मार्गाने ह्या गुंतवणुकीसाठी खुली आहेत. 
• 2014-2015 मध्ये भारतात एफडीआयचा प्रवाह 45.15 अब्ज डॉलर्स इतका होता आणि त्यानंतर सलग आठ वर्ष देशाने विक्रमी परदेशी गुंतवणूक आकर्षित केली आहे. 
• 2021-22 या वर्षात 83.6 अब्ज डॉलर्स एवढी सर्वाधिक गुंतवणूक नोंदली गेली. ही एफडीआय 101 देशांमधून आली तसेच 31 केंद्रशासित प्रदेश आणि राज्ये आणि देशातील 57 क्षेत्रांमध्ये ही गुंतवणूक केली आहे. 
• अलिकडच्या वर्षांत आर्थिक सुधारणा आणि व्यवसाय सुलभतेसाठी उचललेल्या पावलांच्या पार्श्वभूमीवर, आपण चालू आर्थिक वर्षात 100 अब्ज डॉलर्स एफडीआय आकर्षित करण्याच्या मार्गावर आहोत.
• मेक इन इंडिया उपक्रमाला चालना देण्यासाठी 2020-21 मध्ये 14 प्रमुख उत्पादन क्षेत्रांमध्ये उत्पादन-संलग्न-प्रोत्साहन (PLI) योजना सुरू करण्यात आली. 
• आर्थिक वर्ष 2021-22 मध्ये खेळण्यांची आयात 70% ने कमी होऊन 110 दशलक्ष डॉलर्स ( 877.8 कोटी रुपये ) झाली आहे. देशांतर्गत बाजारपेठेत खेळण्यांचा दर्जाही उंचावला आहे.

स्रोत: PIB

महत्त्वाच्या बातम्या : राज्य

गंगटोकमध्ये डेअरी कोऑपरेटिव्ह कॉन्क्लेव्हचे उद्घाटन 

बातम्यांमध्ये का:

• केंद्रीय गृह आणि सहकार मंत्री अमित शाह 7 ऑक्टोबर रोजी सिक्कीममध्ये पूर्व आणि ईशान्य क्षेत्रांच्या एक दिवसीय डेअरी सहकारी परिषदेचे उद्घाटन करतील.

मुख्य मुद्दे:

• नॅशनल कोऑपरेटिव्ह डेअरी फेडरेशन ऑफ इंडिया (NCDFI) तर्फे ही परिषद आयोजित केली जात आहे.
• या परिषदेला अरुणाचल प्रदेश, आसाम, मणिपूर, मेघालय, मिझोराम, नागालँड, सिक्कीम, त्रिपुरा, बिहार, झारखंड, ओडिशा आणि पश्चिम बंगाल या पूर्व आणि ईशान्येकडील राज्यांतील सहकारी दूध संघ आणि राज्य दुग्ध संघांचे प्रमुख पदाधिकारी उपस्थित राहणार आहेत.
• सदस्य दुग्ध सहकारी संस्थांना मोठ्या प्रमाणात वस्तूंच्या व्यापारासाठी पारदर्शक आणि न्याय्य व्यवहार देण्यासाठी NCDFI ने राष्ट्रीय दुग्ध विकास मंडळाच्या संरक्षणासह “NCDFI eMarket ” नावाचे ऑनलाइन मार्केटप्लेस सुरू केले आहे.
• NCDFIs मधील उलाढाल वर्ष 2015-16 मध्ये 1,006 वरून 2021-22 मध्ये 6,305 कोटी रुपयांवर पोहोचली.

स्रोत: इंडियन एक्सप्रेस

महत्त्वाच्या बातम्या: विज्ञान आणि तंत्रज्ञान

भारत सरकारने "साइन लर्न" स्मार्टफोन अॅप लाँच केले

बातम्यांमध्ये का:

• भारत सरकारने "साइन लर्न (Sign Learn)" स्मार्टफोन अॅप लाँच केले आहे, जे भारतीय सांकेतिक भाषेसाठी (ISL) 10,000 शब्दांचा शब्दकोश आहे.

मुख्य मुद्दे:

• सामाजिक न्याय आणि सक्षमीकरण राज्यमंत्री प्रतिमा भौमिक यांनी साइन लर्न अॅप सादर केले आहे.
• 10,000-शब्दांचे भारतीय सांकेतिक भाषा संशोधन आणि प्रशिक्षण केंद्र (ISLRTC) शब्दकोष साईन लर्नचा पाया आहे.
• अँड्रॉइड आणि iOS आवृत्त्यांमध्ये उपलब्ध असलेल्या अॅपवर ISL डिक्शनरीमधील सर्व शब्द हिंदी किंवा इंग्रजी वापरून शोधले जाऊ शकतात.

स्रोत: नवभारत टाईम्स

महत्त्वाचे पुरस्कार

आशा पारेख यांना 52 व्या दादासाहेब फाळके पुरस्काराने सन्मानित करण्यात येणार

बातम्यांमध्ये का:

• 2020 सालचा 52 वा दादासाहेब फाळके पुरस्कार जाहीर झाला आहे.

मुख्य मुद्दे:

• केंद्रीय माहिती आणि प्रसारण मंत्री अनुराग ठाकूर यांनी त्यांच्या नावाची घोषणा केली आहे.
• आशा पारेख यांनी 95 हून अधिक चित्रपटांमध्ये काम केले आहे आणि 1998 ते 2001 या काळात त्या सेंट्रल बोर्ड ऑफ फिल्म सर्टिफिकेशनच्या अध्यक्षाही होत्या. यापूर्वी आशा पारेख यांना त्यांच्या सेवांसाठी 1992 मध्ये भारत सरकारने पद्मश्री पुरस्काराने सन्मानित केले होते. सिनेमा
• आशा पारेख यांनी बालकलाकार म्हणून तिच्या कारकिर्दीला सुरुवात केली आणि ती 10 वर्षांची असताना चित्रपट निर्माते बिमल रॉय यांनी मा (1952) मध्ये भूमिका केली.
• दादासाहेब फाळके पुरस्कार हा भारतीय चित्रपटसृष्टीतील सर्वोच्च सन्मान आहे.
• दादासाहेब फाळके पुरस्कार 1969 साली स्थापित करण्यात आला, हा पुरस्कार भारतीय चित्रपटसृष्टीतील कलाकाराचा सर्वोच्च सन्मान आहे.
• यापूर्वी हा पुरस्कार राज कपूर, यश चोप्रा, लता मंगेशकर, मृणाल सेन, अमिताभ बच्चन आणि विनोद खन्ना यांनाही प्रदान करण्यात आला आहे.
• दादासाहेब फाळके पुरस्कार मिळवणारी देविका राणी ही पहिली विजेती होती , तर अभिनेता रजनीकांत यांना 2021 साली प्रतिष्ठित दादासाहेब फाळके पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले आहे.

स्रोत: टाईम्स ऑफ इंडिया

महत्वाचे दिवस

जागतिक पर्यटन दिवस 2022

बातम्यांमध्ये का:

• जागतिक पर्यटन दिन दरवर्षी 27 सप्टेंबर रोजी जगभरात साजरा केला जातो.

जागतिक पर्यटन दिवस 2022 ची थीम

• दरवर्षी पर्यटन दिवस हा वेगवेगळ्या संकल्पनेवर साजरा केला जातो. ‘पर्यटनावर पुनर्विचार’ ही यंदाच्या (2022) पर्यटन दिवसाची थीम आहे. याचा अर्थ आता पुनर्विचार करण्याची वेळ आली आहे. कोरोना महामारीमुळे पर्यटन क्षेत्रावर खूप वाईट परिणाम झाला.

जागतिक पर्यटन दिवस साजरा करण्यामागचा उद्देश

• पर्यटनाला चालना देणे हा, जागतिक पर्यटन दिवस साजरा करण्यामागचा उद्देश आहे. या माध्यमातून रोजगार निर्मिती होऊ शकेल. लोक जेव्हा फिरायला जातात, तेव्हा तेथेच थांबतात, खातात-पितात आणि खरेदीही करतात. यामुळे पर्यटन आणि रोजगारालाही चालना मिळते.

इतर मुद्दे: 

• या वर्षी इंडोनेशिया हा जागतिक पर्यटन दिन 2022 साठी साजरा होणारा यजमान देश आहे.
• जागतिक पर्यटन दिवसाची सुरुवात 1970 पासून संयुक्त राष्ट्राच्या जागतिक पर्यटन संस्थेद्वारे केली गेली. त्यानंतर 27 सप्टेंबर, 1980 रोजी पहिला जागतिक पर्यटन दिन साजरा करण्यात आला.तेव्हापासून दरवर्षी 27 सप्टेंबर रोजी जागतिक पर्यटन दिन साजरा करण्यात येतो.

स्रोत: Livemint

जागतिक पर्यावरण आरोग्य दिन 2022

बातम्यांमध्ये का:

• दरवर्षी 26 सप्टेंबर रोजी जागतिक पर्यावरण आरोग्य दिन साजरा केला जातो. हा दिवस जगभरात पर्यावरणीय आरोग्याविषयी जागरूकता पसरवण्यासाठी पाळला जातो.

मुख्य मुद्दे:

• इंटरनॅशनल फेडरेशन ऑफ एन्व्हायर्नमेंटल हेल्थ (IFEH) द्वारे 26 सप्टेंबर 2011 रोजी जागतिक पर्यावरण आरोग्य दिनाची स्थापना करण्यात आली.
• जागतिक पर्यावरण आरोग्य दिन 2022 ची थीम “शाश्वत विकास लक्ष्यांच्या अंमलबजावणीसाठी पर्यावरणीय आरोग्य प्रणाली मजबूत करणे” आहे.
• World Environmental Health Day 2022 Theme: “Strengthening Environmental Health Systems for the Implementation of the Sustainable Development Goals”.
• SDGs च्या अंमलबजावणीमध्ये पर्यावरणीय आरोग्य महत्त्वाची भूमिका बजावते.
• पर्यावरणीय आरोग्य 7 SDGs, 19 उद्दिष्टे आणि SDGs च्या 30 निर्देशकांमध्ये बसते.
• 2022 च्या पर्यावरणीय कामगिरी निर्देशांकात 180 देशांच्या यादीत भारत सर्वात खालच्या क्रमांकावर होता.
• या वर्षी जाहीर झालेल्या क्रमवारीत भारत म्यानमार (179), व्हिएतनाम (178), बांगलादेश (177) आणि पाकिस्तान (176) च्या मागे आहे.

स्रोत: द हिंदू

महत्त्वाच्या बातम्या: महाराष्ट्र

विदर्भ, मराठवाडा, उर्वरित महाराष्ट्र विकास मंडळे पुर्नगठित करण्यास मंजुरी

• विदर्भ विकास मंडळासह मराठवाडा व उर्वरित महाराष्ट्र विकास मंडळाचे पुनर्गठन करण्याचा निर्णय मंगळवारी झालेल्या मंत्रिमंडळाच्या बैठकीत घेण्यात आला. 
• राज्यातील विदर्भ, मराठवाडा आणि उर्वरीत महाराष्ट्र या तीनही विकास मंडळांचे पुर्नगठनासाठी केंद्र शासनाला विनंती करण्याचा निर्णय आज झालेल्या मंत्रिमंडळ बैठकीत मान्यता देण्यात आली. बैठकीच्या अध्यक्षस्थानी मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे होते.
• या विकास मंडळांना वैधानिक विकास मंडळे असे संबोधण्याचा देखील निर्णय झाला.
• या तीनही मंडळांचा कालावधी 30 एप्रिल 2020 रोजी संपुष्टात आला आहे. आता पुर्नगठनाबाबतचा प्रस्ताव पाठवतांना तो राज्यपालांच्यामार्फत केंद्र शासनास पाठवण्यात येईल. यापूर्वी विकास मंडळांना वेळोवेळी मुदतवाढ देण्यात आली आहे.

Source: Mahasamvad

मुंबई शहर जिल्ह्याच्या पर्यटनासाठी ‘सहल मुंबईची’ ॲप

• जागतिक पर्यटन दिनानिमित्त जिल्हाधिकारी मुंबई शहर यांच्या संकल्पनेतून तयार करण्यात आलेल्या मोबाईल ॲपच्या प्रसिद्धीची सुरुवात मुंबई शहर पालकमंत्री दीपक केसरकर यांच्या हस्ते मंत्रालयासमोरील नवीन प्रशासन भवन येथे करण्यात आली.
• या पर्यटनविषयक मोबाईल ॲपचा लाभ, पर्यटक, विद्यार्थी व अभ्यासक यांना निश्चित होईल आणि मुंबई शहर जिल्हा पर्यटन विकासाला चालना मिळेल.

Source: Mahasamvad

‘गानसम्राज्ञी लता मंगेशकर पुरस्कारां’चे वितरण

• महाराष्ट्र शासनाच्या सांस्कृतिक कार्य विभागामार्फत दरवर्षी गायन व वादन या क्षेत्रात अतुलनीय कामगिरी करणाऱ्या ज्येष्ठ कलाकारांस गानसम्राज्ञी लता मंगेशकर पुरस्काराने सन्मानित करण्यात येते. 
• कोविड-19 कालावधीनंतर पहिल्यांदाच या पुरस्काराचे वितरण गानसम्राज्ञी लता मंगेशकर यांच्या जयंतीनिमित्ताने दिनांक 28 सप्टेंबर 2022 रोजी रवींद्र नाट्य मंदिर, पु.ल.देशपांडे महाराष्ट्र कला अकादमी, प्रभादेवी, मुंबई येथे होणार आहे.
• सन 2020 चा गानसम्राज्ञी लता मंगेशकर पुरस्कार ज्येष्ठ गायिका उषा मंगेशकर यांना प्रदान करण्यात येणार आहे. तर सन 2021 चा पुरस्कार ज्येष्ठ बासरीवादक पं.हरीप्रसाद चौरसिया यांना प्रदान करण्यात येणार आहे.
• उषा मंगेशकर यांनी मागील सात ते आठ दशके आपल्या गायनाने भारतीय संगीत क्षेत्रात स्वतःचे अढळ स्थान निर्माण केले आहे. मराठी सोबतच हिंदी, गुजराती, आसामी, बंगाली, तमिळ, कन्नड, भोजपुरी अशा विविध भाषांमध्ये अनेक गाणी गायली आहेत. लावणी, लोकगीत, भक्तीगीत अशा सर्वच प्रकारच्या गाण्यांना न्याय दिला.
• बासरी या वाद्याला अखिल विश्वात मानाचे स्थान मिळवून देण्याचे महान कार्य पं. हरीप्रसाद चौरसिया यांनी केले आहे. रागदारी संगीताबरोबच चित्रपट संगीत, भक्तीसंगीत, भावगीत याचबरोबर संगीत क्षेत्रात पंडीतजींची अतुलनीय कामगिरी आहे. ‘जहाँ आरा‘ चित्रपटापासून ‘सिलसिला‘ पर्यंत गीतांना पं. हरिप्रसाद यांनी संगीतबद्ध केले आहे.

Source: Mahasamvad

National Tourism Award : महाराष्ट्राची पर्यटन पुरस्कारांत बाजी

• महाराष्ट्र राज्याने पर्यटनात बाजी मारली असून तब्बल नऊ राष्ट्रीय पर्यटन पुरस्कार पटकावले आहेत. पर्यटनात सर्वोत्कृष्ट राज्याच्या पुरस्कारामध्येही महाराष्ट्राने दुसरा क्रमांक मिळवला आहे. 
• भारत सरकारच्या पर्यटन मंत्रालयातर्फे जागतिक पर्यटन दिनी राष्ट्रीय पर्यटन पुरस्कार प्रदान केले जातात. कोरोना काळात दोन वर्षे हे पुरस्कार दिले नव्हते. त्यामुळे सन 2018-19 या वर्षाकरिताचे पुरस्कार उपराष्ट्रपती जगदीप धनकड यांच्या हस्ते प्रदान करण्यात आले. 

पुरस्कार मिळवणाऱ्या संस्था

1. पर्यटन विभाग, महाराष्ट्र शासन सर्वोत्कृष्ट राज्यात दुसरा क्रमांक
2. नागरी सुविधा - पाचगणी नगर परिषद (सातारा)
3. ताजमहाल पॅलेस पाच तारांकित डिलक्स, मुंबई
4. वेलनेस पर्यटन आत्मंतन वेलनेस रिसॉर्ट, मुळशी (पुणे)
5. ग्रामीण पर्यटन, सगुणाबाग (नेरळ), चंदन भडसावळे
6. जबाबदार पर्यटन वेस्टर्न रुट्स, पुणे
7. गीते ट्रॅव्हल्स मनमोहन गोयल
8. वाहतूक ओरिक्स ऑटो इन्फ्रास्ट्रक्चर सर्व्हिसेस लि.
9. होमस्टे दाला रुस्तर (पाचगणी) कॅप्टन विकास गोखले

Source: Sakal

विद्यापीठ अधिनियमातील सुधारणा विधेयक मागे घेण्याचा निर्णय

• महाराष्ट्र सार्वजनिक विद्यापीठ अधिनियम, 2016 सुधारणा विधेयक क्र. 35 (तिसरी सुधारणा) 2021 मागे घेण्याचा निर्णय झालेल्या मंत्रिमंडळ बैठकीत घेण्यात आला. बैठकीच्या अध्यक्षस्थानी मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे होते.
• महाराष्ट्र सार्वजनिक विद्यापीठ अधिनियम 2006 मध्ये सुधारणा करण्यासाठी 19 ऑक्टोबर 2020 रोजी विद्यापीठ अनुदान आयोगाचे माजी अध्यक्ष डॉ. सुखदेव थोरात यांच्या समितीने काही सुधारणा सुचवल्या होत्या. 
• या सुधारणांना 15 डिसेंबर 2021 रोजीच्या मंत्रिमंडळ बैठकीत मान्यता देऊन, 2021 च्या हिवाळी अधिवेशनात या संदर्भातील विधेयक संमत करण्यात आले होते. हे विधेयक राज्यपालांकडे अंतिम मान्यतेसाठी सादर करण्यात आले होते.
• या अधिनियमातील मुळ कलम 11 आणि कलम 13 बदल केला असल्यामुळे अनेक नागरिक, विद्यार्थी व शिक्षकांनी विधेयकाला मान्यता देऊ नये, अशी विनंती राज्यपालांना केली होती. 
• या विधेयकातील काही तरतुदी विद्यापीठ अनुदान आयोगाच्या तरतुदींच्या विरूद्ध असल्याने राष्ट्रपतींच्या संमतीसाठी देखील राखून ठेवल्याचे राज्यपाल कार्यालयाने देखील कळवले होते. यापार्श्वभुमीवर हे विधेयक मागे घेण्याचा निर्णय घेण्यात आला.

Source: Mahasamvad

आजच्या संपूर्ण चालू घडामोडी तुम्हाला खाली दिलेल्या पीडीएफ मध्ये मिळतील. या घटकाची पीडीएफ डाउनलोड करण्यासाठी, येथे क्लिक करा:

दैनिक चालू घडामोडी-28 September 2022, Download PDF

Daily Current Affairs-28 September 2022, Download PDF

More From Us:

MPSC Free Exam Preparation

Maharashtra Static GK 

MPSC Current Affairs 2022: Download in Marathi & English

Important Government Schemes For MPSC 

NCERT Books for MPSC State Exam 2022

Maharashtra State Board Books PDF

MPSC GK Study Material: Complete Notes for MPSC Exam [Free]

Download BYJU'S Exam Prep App