दैनिक चालू घडामोडी 27.09.2022

महत्त्वाच्या बातम्या: आंतरराष्ट्रीय

फूड बॅरन्स 2022 अहवाल

बातम्यांमध्ये का:

• वर्ल्ड फूड सेफ्टी कमिटी अंतर्गत ईटीसी ग्रुपने फूड बॅरन्स (Food Barons) 2022 अहवाल प्रसिद्ध केला आहे.

मुख्य मुद्दे:

• "Food Barons 2022 — Crisis Profiteering, Digitalization and Shifting Power" या शीर्षकाचा अहवाल कॅनडास्थित जागतिक संशोधन संस्था ETC ग्रुपने प्रसिद्ध केला आहे.
• हा अहवाल 2020 च्या विक्री आणि अनेक कृषी-खाद्य कंपन्यांच्या तीन वार्षिक अहवालांच्या विश्लेषणाच्या आधारे याची निर्मिती करण्यात आली होती.
• फूड बॅरन्स 2022 च्या अहवालानुसार, मोठ्या कॉर्पोरेशन्सना कोविड-19 साथीचा रोग, हवामान बदल आणि युद्धाचा फायदा झाला आहे.
• या अहवालानुसार, भारतातील प्रमुख फूड डिलिव्हरी प्लॅटफॉर्मला पहिल्या 10 ई-कॉमर्स-आधारित फूड डिलिव्हरी कंपन्यांमध्ये स्थान देण्यात आले आहे.
• अहवालानुसार, वॉलमार्टला जगभरातील ग्राहकांच्या खर्चाच्या 30 टक्के रक्कम मिळते.
• फूड बॅरन्स 2022 च्या अहवालानुसार, कृषी रसायन क्षेत्रातील चीनचा सिंजेंटा समूह बियाणे, कीटकनाशके आणि खते यासारख्या कृषी रसायनांसाठी जागतिक बाजारपेठेचा एक चतुर्थांश भाग व्यापतो.

स्रोत: टाईम्स ऑफ इंडिया

फ्रायडे फॉर द फ्युचर

बातम्यांमध्ये का:

• जर्मनी आणि इतर देशांमध्ये 'फ्रायडे फॉर फ्युचर'च्या कार्यकर्त्यांकडून हवामान बदलाचा निषेध सुरू करण्यात आला आहे.

मुख्य मुद्दे:

• फ्रायडे फॉर द फ्युचर चळवळीचा भाग म्हणून, जर्मनीतील 270 हून अधिक शहरे आणि गावांमध्ये 280,000 हून अधिक लोकांनी निदर्शनांमध्ये भाग घेतला.
• फ्रायडे फॉर द फ्युचर मोहिमेचा एक भाग म्हणून, आंदोलक ग्लोबल वॉर्मिंगला थांबवण्याचे आवाहन करत आहेत आणि जर्मन सरकारला अक्षय ऊर्जेच्या वापराचा विस्तार करण्यासाठी 100-अब्ज-युरो निधी स्थापन करण्याचे आवाहन करत आहेत.
• इजिप्तमधील शर्म अल-शेख येथे होणार्‍या संयुक्त राष्ट्रांच्या हवामान शिखर परिषदेच्या (COP27) सुरुवातीच्या 6 आठवड्यांपूर्वी या निषेधांचे आयोजन करण्यात आले होते.
• इटली, दक्षिण कोरिया, युनायटेड स्टेट्स आणि डेमोक्रॅटिक रिपब्लिक ऑफ काँगो यांसारख्या देशांमध्येही अशीच निदर्शने झाली आहेत.
• फ्रायडेज फॉर द फ्युचर ही एक आंतरराष्ट्रीय विद्यार्थी चळवळ आहे.
• हवामान आणीबाणीकडे राजकीय लक्ष वेधण्यासाठी स्वीडिश संसदेसमोर तीन आठवडे निदर्शने करणाऱ्या ग्रेटा थनबर्गने या चळवळीला प्रेरणा दिली होती. 

स्रोत: द हिंदू

महत्त्वाच्या बातम्या : राष्ट्रीय

आरोग्य मंथन 2022

बातम्यांमध्ये का:

• आयुष्मान भारत-पंतप्रधान जन आरोग्य योजना (AB PM-JAY) सुरू होऊन चार वर्षे आणि आयुष्मान भारत डिजिटल मिशन (ABDM) सुरू झाल्याच्या घटनेला एक वर्ष पूर्ण झाल्याच्या निमित्ताने भारत सरकारमधील केंद्रीय आरोग्यमंत्री डॉ. मनसुख मांडविया यांच्या हस्ते आरोग्य मंथन 2022 कार्यक्रमाचा अधिकृत शुभारंभ करण्यात आला.

महत्त्वाचे मुद्दे:

• 10 कोटींहून अधिक गरीब लोकांना या कार्यक्रमाचा लाभ घेण्याचा हेतू आहे, ज्यामुळे असुरक्षित कुटुंबांना दरवर्षी पाच लाख रुपयांचे आरोग्य अनुदान मिळते.
• पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी सप्टेंबर 2018 मध्ये या योजनेची घोषणा केली होती. 
• या दोन दिवसांच्या आरोग्य मंथन 2022 या कार्यक्रमात एकूण 12 सत्रांचा समावेश होता.
• आरोग्य मंथन 2022 च्या पहिल्या दिवशी भारतातील युनिव्हर्सल हेल्थ कव्हरेज, डिजिटल हेल्थमध्ये इंटरऑपरेबिलिटीला प्रोत्साहन देणे, PM-JAY कार्यक्षमता सुधारणे, डिजिटल आरोग्याचा अवलंब, पुरावा-माहिती असलेल्या PM-JAY
•  निर्णयांसाठी आरोग्य तंत्रज्ञान मूल्यांकन आणि डिजिटल आरोग्याशी संबंधित गोपनीयता आणि सुरक्षा समस्या यासारख्या विषयांवरील अनेक सत्रे आयोजित करण्यात आली होती.
• दुसऱ्या दिवशी ABDM ची अंमलबजावणी करणाऱ्या राज्यांद्वारे सर्वोत्तम पद्धती, भारतातील डिजिटल हेल्थ इन्शुरन्स, राज्यांद्वारे पीएम-जेएई सर्वोत्तम पद्धती, डिजिटल आरोग्यामधील आंतरराष्ट्रीय सर्वोत्तम पद्धती, पीएम-जेएव्हीच्या माध्यमातून हेल्थकेअरमध्ये प्रवेश, परवडणारी क्षमता आणि गुणवत्ता सुनिश्चित करणे आणि भारतातील डिजिटल आरोग्यासाठी वे फॉरवर्ड्स या विषयांवरील सत्रे आयोजित करण्यात आली आहेत.

स्रोत: नवभारत टाईम्स

भारताने वनस्पती-आधारित मांस उत्पादनांची पहिली तुकडी निर्यात केली आहे

बातम्यांमध्ये का:

• अपेडाने शाकाहारी अन्न श्रेणीअंतर्गत वनस्पती-आधारित मांस उत्पादनांच्या पहिल्या तुकडीची गुजरातमधून कॅलिफोर्निया, अमेरिकेत कॅलिफोर्निया येथे निर्यात करण्याची सोय केली आहे.

मुख्य मुद्दे:

• शाकाहारी अन्न उत्पादने विकसित देशांमध्ये फायबर, उच्च पोषक सामग्री आणि कमी कोलेस्टेरॉलमुळे खूप लोकप्रिय आहेत.
• वनस्पती-आधारित मांस उत्पादनांच्या भारतातील पहिल्या तुकडीची निर्यात गुजरातमधील ग्रीनेस्ट फूड्स या भारतीय कंपनीने केली होती.
• ग्रीनेस्ट फूड्स आणि होलसम फूड्स यांच्या सहकार्यातून हे यश मिळाले आहे.
• मोठ्या प्रमाणावर शाकाहारी जीवनशैलीचा अवलंब केल्याने वनस्पती-आधारित मांस उत्पादनांचा विकास होऊ शकतो, ज्यामुळे भारताला आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत प्रमुख पुरवठादार बनण्याची संधी मिळू शकते. 
• APEDA सध्या ऑस्ट्रेलिया, इस्रायल, न्यूझीलंड आणि इतर देशांमध्ये ही उत्पादने निर्यात करण्याचे ठरवले आहे.
• पारंपारिक प्राणी-आधारित मांस निर्यात बाजारात अडथळा न आणता या उत्पादनांची जाहिरात केली जाईल.
• ITC आणि Tata Consumer Products सारख्या भारतातील लोकप्रिय ग्राहक वस्तू कंपन्या या उद्योगात गुंतवणूक करत आहेत.

स्रोत: द हिंदू

महत्त्वाच्या बातम्या : राज्य

 'हमर बेटी, हमर मान' मोहीम

बातम्यांमध्ये का:

• छत्तीसगड सरकारने महिलांच्या सुरक्षेबाबत 'हमर बेटी हमर मान' (हमारी बेटी, हमारा मान) या नावाने मोहीम राबविण्याचा निर्णय घेतला आहे. 

महत्त्वाचे मुद्दे:

• शाळा आणि कॉलेजमध्ये जाणाऱ्या मुलींमध्ये सुरक्षेच्या उपाययोजनांबाबत जनजागृती करणे, महिलांशी संबंधित गुन्ह्यांची नोंदणी आणि तपासाला प्राधान्य देणे, यावर या मोहिमेचा भर आहे. मुख्यमंत्री भूपेश बघेल यांच्या हस्ते या मोहिमेच्या शुभारंभाची घोषणा करण्यात आली.
• या मोहिमेअंतर्गत महिला पोलिस अधिकारी व कर्मचारी राज्यातील शाळा-महाविद्यालयांना भेटी देऊन चर्चा करणार असून मुलींना कायदेशीर हक्क, good touch-bad touch आणि लैंगिक छळ व शोषणाविरुद्ध प्रतिबंधात्मक उपाययोजना, सायबर क्राइम व सोशल मीडियाशी संबंधित गुन्हेगारी यावर मार्गदर्शन करणार आहेत.
• हमार बेटी हमार मान अभियानाअंतर्गत एक हेल्पलाइन नंबरही जारी करण्यात येणार आहे. महिला सुरक्षा अॅप आणि त्याचा वापर याचा तपशीलही शाळा आणि कॉलेजला जाणाऱ्या मुलींना देण्यात येणार आहे.
• या उपक्रमाच्या अनुषंगाने, पोलीस मुलींच्या शाळा, महाविद्यालये आणि महिला आणि मुली एकत्र जमलेल्या इतर महत्त्वाच्या ठिकाणी विशेष महिला गस्त आयोजित करतील.
• महिला आणि मुलींना त्यांच्यावरील कोणत्याही गैरवर्तनाबद्दल किंवा गुन्ह्यासंदर्भात त्यांच्या तक्रारी किंवा समस्या मांडण्यासाठी 'हमर बेटी हमार मान' ही विशेष हेल्पलाइन सुरू करण्यात येणार असून, त्यासाठी एक मोबाइल क्रमांक सार्वजनिक डोमेनमध्ये शेअर करण्यात येणार आहे.

स्रोत: इंडियन एक्सप्रेस

महत्त्वाच्या बातम्या: विज्ञान आणि तंत्रज्ञान

भारतातील पहिले हिमस्खलन-निरीक्षण रडार सिक्कीममध्ये स्थापित केले 

बातम्यांमध्ये का:

• भारतीय लष्कर आणि Defence Geoinformatics and Research Establishment (DGRE) यांनी संयुक्तपणे उत्तर सिक्कीममध्ये भारतातील पहिले हिमस्खलन सर्वेक्षण रडार (Avalanche Monitoring Radar) स्थापित केले आहे.

मुख्य मुद्दे:

• हिमस्खलन रडारचा वापर भूस्खलन, तसेच हिमस्खलन शोधण्यासाठी देखील केला जाऊ शकतो.
• भारतातील पहिले हिमस्खलन सर्वेक्षण रडार उत्तर सिक्कीममध्ये 15,000 फूट उंचीवर स्थापित करण्यात आले आहे.
• रडारमध्ये प्रक्षेपणानंतर तीन सेकंदात हिमस्खलन शोधण्याची क्षमता आहे आणि सैनिकांचे प्राण वाचविण्यात आणि उच्च उंचीच्या भागात मालमत्तेचे नुकसान कमी करण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावेल.
• हे रडार बर्फ, धुके आणि रात्रीच्या वेळीही पाहू शकते.
• हे दोन चौरस किमीपेक्षा जास्त क्षेत्र व्यापू शकते आणि धोकादायक हिमस्खलन-प्रवण भागात अतिरिक्त उपकरणे तैनात करण्याची आवश्यकता देखील टाळते.
• रडार अलार्म सिस्टमशी देखील जोडलेले आहे जे हिमस्खलन सुरू झाल्यास स्वयंचलित नियंत्रण आणि चेतावणी उपाय सक्षम करते. तज्ञांकडून भविष्यातील विश्लेषणासाठी इव्हेंटच्या प्रतिमा आणि व्हिडिओ स्वयंचलितपणे रेकॉर्ड केले जातात.

स्रोत: द हिंदू

महत्त्वाच्या बातम्या: पुरस्कार

ब्रेकथ्रू पुरस्कार 2023

बातम्यांमध्ये का:

• "ऑस्कर ऑफ सायन्स" म्हणून ओळखल्या जाणार् या ब्रेकथ्रू पुरस्कारांच्या 2023 च्या विजेत्यांची घोषणा करण्यात आली.

मुख्य मुद्दे:

• 2023 ब्रेकथ्रू पारितोषिक विजेते, मूलभूत भौतिकशास्त्र, जीवन विज्ञान आणि गणितातील त्यांच्या गेम-चेंजिंग शोधांसाठी ओळखले जातात, तसेच करिअरच्या सुरुवातीच्या काळात ज्यांनी त्यांच्या क्षेत्रात महत्त्वपूर्ण योगदान दिले आहे अशा शास्त्रज्ञांना देखील ओळखले जाते. डॅनियल ए. स्पीलमन यांना सैद्धांतिक संगणक विज्ञान आणि गणितातील अनेक शोधांसाठी गणितातील 2023 च्या ब्रेकथ्रू पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले आहे.
• जीवन विज्ञान, मूलभूत भौतिकशास्त्र आणि गणित या क्षेत्रांमध्ये ब्रेकथ्रू पुरस्कार दिला जातो.
• याशिवाय, भौतिकशास्त्रातील तीन न्यू होरायझन्स पुरस्कार, गणितातील तीन न्यू होरायझन्स पुरस्कार आणि तीन मरियम मिर्झाखानी न्यू फ्रंटियर्स पुरस्कार प्रत्येक वर्षी संशोधकांना दिले जातात.
• ब्रेकथ्रू अवॉर्ड्सची स्थापना सेर्गे ब्रिन, प्रिसिला चॅन आणि मार्क झुकरबर्ग, ज्युलिया आणि युरी मिलनर आणि अॅनी वोजिकी यांनी केली होती.

स्रोत: बिझनेस स्टँडर्ड

महत्वाचे दिवस

जागतिक फार्मासिस्ट दिन 2022

बातम्यांमध्ये का:

• जगभरात आरोग्य सुधारण्यासाठी फार्मासिस्टच्या भूमिकेचा प्रचार आणि समर्थन करण्यासाठी 25 सप्टेंबर रोजी साजरा केला जातो. हा दिवस फार्मासिस्टचे महत्त्व आणि भूमिका याविषयी जागरूकता पसरवतो.

मुख्य मुद्दे:

• हा दिवस जगभरातील फार्मासिस्टने केलेल्या सेवांचा उत्सव साजरा केला जातो. विशेषत: महामारीच्या वेळी दयाळूपणे आणि सहानुभूतीने सेवा देणाऱ्या सर्व फार्मासिस्टना श्रद्धांजली वाहण्याची आठवण करून देते.
• Theme: Pharmacy united in action for a healthier world
• फार्मसीचा जगभरातील आरोग्यावर होणारा सकारात्मक परिणाम दर्शविण्यासाठी आणि व्यवसायातील एकता अधिक बळकट करण्यासाठी" हा विषय निवडला गेला आहे.
• 2009 मध्ये इस्तंबूल, तुर्की येथे वर्ल्ड काँग्रेस ऑफ फार्मसी अँड फार्मास्युटिकल सायन्सेस येथे इंटरनॅशनल फार्मास्युटिकल फेडरेशन (FIP) कौन्सिलद्वारे जागतिक फार्मासिस्ट दिन तयार करण्यात आला. 
• 25 सप्टेंबर हा दिवस जागतिक फार्मासिस्ट दिन म्हणून निवडला गेला कारण या तारखेला FIP 1912 मध्ये अस्तित्वात आली. जगातील प्रत्येक भागात आरोग्य सुधारण्यासाठी फार्मासिस्टची भूमिका आणि क्रियाकलापांना प्रोत्साहन देणे हा या दिवसाचा मुख्य उद्देश आहे..

स्रोत: Livemint

महत्त्वाच्या बातम्या: महाराष्ट्र

संतसाहित्याचे ज्येष्ठ अभ्यासक डाॅ. रामचंद्र देखणे यांचे निधन

• संतसहित्य आणि लोकसाहित्याचे ज्येष्ठ अभ्यासक-लेखक व ‘बहुरूपी भारूड’कार डाॅ. रामचंद्र देखणे (वय 66 ) यांचे हृदयविकाराच्या झटक्याने सोमवारी निधन झाले.
• ऐसा वासुदेव बोलतो बोल, विंचू चावला, दार उघड बये आता दार उघड, सत्वर पाव गं मला, भवानी आई रोडगा वाहील तुला, शकुन सांगाया आले यमाई माझे नाव, अशा संत एकनाथांच्या भारुडांच्या सादरीकरणाद्वारे समाजप्रबोधनाचं काम डॉ. रामचंद्र देखणे यांनी केलं. 
• बहुरुपी भारूड’ या संत एकनाथांच्या पारंपरिक भारूडांचे त्यांनी अडीच हजारांहून अधिक कार्यक्रम महाराष्ट्रात, इतर प्रांतात तसेच अमेरिका, दुबई येथे सादर केले असून त्याला रसिकांचा उदंड प्रतिसाद लाभला. 

Source: Loksataa

गुजरातचा सिंह महाराष्ट्रात तर महाराष्ट्राचा वाघ गुजरातमध्ये जाणार

• गुजरात राज्यातील जुनागढ येथील सक्करबाग उद्यानात असलेल्या नर सिंह आणि मादी सिंहांची जोडी (आशियाटिक लॉयन ) मुंबई येथील बोरिवलीच्या संजय गांधी राष्ट्रीय उद्यानात लवकरच दिसणार आहे. या बदल्यात बोरिवली येथील वाघ (नर आणि मादी ) जुनागढ येथे पाठविण्यात येणार असल्याची माहिती राज्याचे वनमंत्री सुधीर मुनगंटीवार यांनी दिली. 
• वनमंत्री सुधीर मुनगंटीवार आणि गुजरातचे राज्यमंत्री विश्वकर्मा यांनी सोमवारी 26 सप्टेंबरला विस्तृत चर्चा केली. केंद्रीय प्राणिसंग्रहालय प्राधिकरण यांच्याकडून या प्रस्तावास मान्यता मिळवण्यासाठी एकत्र प्रयत्न करण्याचे यावेळी ठरले.

Source: Mahasamvad

आजच्या संपूर्ण चालू घडामोडी तुम्हाला खाली दिलेल्या पीडीएफ मध्ये मिळतील. या घटकाची पीडीएफ डाउनलोड करण्यासाठी, येथे क्लिक करा:

दैनिक चालू घडामोडी-27 September 2022, Download PDF

Daily Current Affairs-27 September 2022, Download PDF

More From Us:

MPSC Free Exam Preparation

Maharashtra Static GK 

MPSC Current Affairs 2022: Download in Marathi & English

Important Government Schemes For MPSC 

NCERT Books for MPSC State Exam 2022

Maharashtra State Board Books PDF

MPSC GK Study Material: Complete Notes for MPSC Exam [Free]

Download BYJU'S Exam Prep App