दैनिक चालू घडामोडी 14.09.2022

महत्त्वाच्या बातम्या: आंतरराष्ट्रीय

वर्ल्ड डेअरी समिट 2022

बातम्यांमध्ये का:

• ग्रेटर नोएडा येथील इंडिया एक्स्पो सेंटर आणि मार्ट येथे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी अधिकृतपणे जागतिक दुग्ध परिषद (World Dairy Summit) 2022 चे उद्घाटन केले.

महत्त्वाचे मुद्दे:

• 12 ते 16 सप्टेंबर 2022 या चार दिवसीय जागतिक दुग्ध परिषदेत 50 विविध राष्ट्रांतील सुमारे 1,500 लोक सहभागी होणार आहेत.
• यापूर्वीची जागतिक दुग्ध परिषद 1974 मध्ये भारतात झाली होती.
• 1980 मध्ये आंतरराष्ट्रीय डेअरी कराराची स्थापना झाली होती.
• आंतरराष्ट्रीय डेअरी कराराचे मुख्य उद्दिष्ट- आंतरराष्ट्रीय सहकार्याद्वारे डेअरी उत्पादन व्यापार वाढवणे आणि उदारीकरण करणे हे आहे.
• दुग्धव्यवसाय क्षेत्राची पुनर्रचना करण्यासाठी सरकारने अनेक उपक्रम राबवले आहेत आणि त्याचा परिणाम म्हणून गेल्या आठ वर्षांत दूध उत्पादनात 44% पेक्षा जास्त वाढ झाली आहे.
• भारताचे डेअरी क्षेत्र दरवर्षी अंदाजे 210 दशलक्ष टन किंवा जागतिक एकूण दुधाच्या 23% उत्पादन करते.

भारतातील दुग्धव्यवसाय आणि पशुधन क्षेत्राशी संबंधित योजना-

1. पशुसंवर्धन पायाभूत सुविधा विकास निधी
2. राष्ट्रीय पशु रोग नियंत्रण कार्यक्रम
3. राष्ट्रीय गोकुळ मिशन
4. राष्ट्रीय कृत्रिम रेतन कार्यक्रम
5. राष्ट्रीय पशुधन अभियान

स्रोत: बिझनेस स्टँडर्ड

महत्त्वाच्या बातम्या : राष्ट्रीय

NITI आयोग: PLI योजनेअंतर्गत लाभार्थ्यांची स्वीकृती

बातम्यांमध्ये का:

• NITI आयोगाचे CEO परमेश्वरन अय्यर यांच्या नेतृत्वाखालील Empowered Committee ने मोबाईल उत्पादनासाठी प्रोत्साहनांचे पहिले वितरण अधिकृत (authorized) केले आहे.

महत्त्वाचे मुद्दे:

• ही योजना आत्मनिर्भर भारताच्या कल्पनेला प्रोत्साहन देईल आणि भारताला production-linked reward system मुळे इलेक्ट्रॉनिक्स उत्पादन क्षेत्रात स्पर्धात्मक वाढेल. 
• PLI प्रोग्राममध्ये इलेक्ट्रॉनिक घटक आणि मोबाइल फोनचे उत्पादन असे दोन्ही समाविष्ट आहे.
• एकूण दहा कंपन्यांना ज्यात पाच देशी आणि पाच विदेशी यांना PLI योजनेंतर्गत मोबाइल उत्पादन योजनेचा लाभ मिळणार आहे. 
• Paget Electronics Pvt Ltd, हि मोबाईल उत्पादनासाठी PLI उपक्रमांतर्गत प्रोत्साहन मिळवणारी पहिली लाभार्थी कंपनी ठरली आहे.
• PLI कार्यक्रम इलेक्ट्रॉनिक्सच्या उत्पादनाला प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि भरीव गुंतवणूक आकर्षित करण्यासाठी 'उत्पादित वस्तूंच्या निव्वळ अतिरिक्त विक्रीवर' 4%-6% (net incremental sale of manufactured goods) प्रोत्साहन देते.
• देशांतर्गत उत्पादित वस्तूंची विक्री वाढविण्याच्या बदल्यात व्यवसायांना प्रोत्साहन देणे हे PLI योजनेचे उद्दिष्ट आहे.
• PLI योजना या भारतामध्ये उत्पादन सुविधा वाढवण्यासाठी किंवा स्थापन करण्यासाठी स्थानिक आणि परदेशी दोन्ही व्यवसायांना आकर्षित करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण उपक्रम आहे.

स्रोत: इकॉनॉमिक टाइम्स

आर्मी हॉस्पिटलने नवी दिल्लीत अर्ली इंटरव्हेन्शन सेंटर "प्रयास" उघडले

बातम्यांमध्ये का:

• देशाची राजधानी दिल्लीतील आर्मी हॉस्पिटल (Research and Referral) मध्ये, "Early Intervention Center "Prayas" हे मॉडेल तयार करण्यात आले आहे.

महत्त्वाचे मुद्दे:

• विशेष गरजा असलेल्या मुलांशी व्यवहार करताना दुःख कमी करणे आणि पालकांमध्ये आत्मविश्वास वाढविणे या उद्देशाने "अर्ली इंटरव्हेन्शन सेंटर- प्रयास" हे मॉडेल तयार करण्यात आले आहे.
• अर्ली इंटरव्हेन्शन सेंटर ही एक प्रशस्त, अत्याधुनिक सुविधा आहे जी विशेषत: अपवादात्मक गरजा असलेल्या मुलांसाठी बांधलेली आहे.
• या प्रकल्पाचे उद्दिष्ट सहा वर्षांपर्यंतच्या लष्करी सदस्यांच्या मुलांवर लक्षणीय सकारात्मक प्रभाव पाडणे आहे ज्यांना utism, cerebral palsy, sleep and language delays आणि इतर परिस्थितींमध्ये अडचणी आहेत.
• नव्याने स्थापन झालेले केंद्र special education, sensory integration, occupational and physiotherapy, behavior modification, and nutritional counseling as well as advanced screening for hearing and visual impairments, detection of autism, and clinical identification of various syndromes यासारख्या वैद्यकीय सेवा देखील देते.
• वात्सल्य , एक लहान मुलांसाठी अनुकूल Walt Disney motif सह अद्ययावत केलेली बालरोग सुपर स्पेशालिटीशी एकत्रित केली आहे.
• अर्ली इंटरव्हेन्शन सेंटर- विशेष मुलांच्या क्षमता सुधारण्यासाठी बहुविद्याशाखीय दृष्टिकोन वापरण्याचा प्रयत्न केला जाईल, ज्यामध्ये बहुविध प्रॅक्टिशनर्सच्या कौशल्यांचा समावेश असेल.

स्रोत: टाईम्स ऑफ इंडिया

अखिल भारतीय आयुर्वेद संस्थेने आयुर्वेद दिनानिमित्त 6 आठवड्यांचा कार्यक्रम सुरू केला

बातम्यांमध्ये का:

• आयुष मंत्रालयाच्या अखिल भारतीय आयुर्वेद संस्थेने (AIIA) आयुर्वेद दिवस 2022 मोहीम सुरू केली आहे.

महत्त्वाचे मुद्दे:

• या वर्षीचा आयुर्वेद दिन आदेश AIIA द्वारे राबविला जाईल, ज्याला आयुष मंत्रालयाने नोडल एजन्सी म्हणून नियुक्त केले आहे.
• दरवर्षी धन्वंतरी जयंतीला, आयुष मंत्रालय आयुर्वेद दिनाचे आयोजन करते, जे यावर्षी 23 ऑक्टोबर रोजी होणार आहे.
• "हर दिन हर घर आयुर्वेद" हा आयुर्वेद दिन सप्ताहाचा केंद्रबिंदू आहे.
• "हर दिन हर घर आयुर्वेद" मध्ये प्रत्येक घरात "संपूर्ण आरोग्यासाठी आयुर्वेद" ची जनजागृती करण्यावर भर दिला जाईल.
• 3J-जन संदेश, जन भागिदारी आणि जनआंदोलन या उद्देशांसाठी भारत सरकारच्या विविध मंत्रालयांनी या कार्यक्रमात भाग घेतला आहे.
• आयुर्वेद ही प्राचीन भारतातील पारंपारिक, नैसर्गिक आणि एकात्मिक वैद्यकीय पद्धत आहे. आयुर्वेद हा "जीवनाचे विज्ञान (science of life)" साठी संस्कृत शब्द आहे; संस्कृतमधील ayur या मूळ शब्दाचा अर्थ "दीर्घ आयुष्य" किंवा "वय" असा होतो आणि वेद हा "ज्ञान" असा शब्द आहे.
• आयुर्वेद रोग व्यवस्थापनावर अॅलोपॅथीपेक्षा रोग प्रतिबंध आणि निर्मूलनावर अधिक भर देतो.
• अर्थ , काम आणि मोक्ष यासह जीवनाची ध्येये साध्य करण्यासाठी चांगले आरोग्य आवश्यक आहे .

स्रोत: Livemint

महत्त्वाच्या बातम्या : राज्य

चित्रपट पर्यटन धोरण 2022-2027

बातम्यांमध्ये का:

• अभिनेता अजय देवगण आणि गुजरातचे मुख्यमंत्री भूपेंद्र पटेल यांच्यासारख्या दिग्गजांसमोर राज्यातील पहिल्या "सिनेमॅटिक टुरिझम पॉलिसीचे" अनावरण केले.

महत्त्वाचे मुद्दे:

• या नव्या धोरणामुळे गुजरातमध्ये चित्रपट निर्मितीच्या व्यवहार्य संधी निर्माण होतील आणि स्थानिक लोकांना रोजगाराच्या संधीही उपलब्ध होतील.
• शिवराजपूर बीच आणि कच्छचे पांढरे वाळवंट यांसारखी विविध ठिकाणे आहेत, ज्यांचा शूटिंग लोकेशन म्हणून वापर करण्याची भरपूर क्षमता आहे.
• अजय देवगणने चित्रपट निर्मिती, स्टुडिओ आणि इतर सुविधांसाठी राज्याच्या पायाभूत सुविधांसाठी सामंजस्य करारांवरही स्वाक्षरी केली आहे.
• यानिमित्ताने सिनेमॅटिक पर्यटन धोरणाची माहिती देणारा छोटा चित्रपटही दाखवण्यात आला आहे.

स्रोत: इंडियन एक्सप्रेस

गुजरातमध्ये राष्ट्रीय सागरी वारसा संकुल बांधले जाणार

बातम्यांमध्ये का:

• लोथल (गुजरात) मध्ये, भारताचा दीर्घ सागरी इतिहास प्रदर्शित करण्यासाठी राष्ट्रीय सागरी वारसा संकुल बांधले जाईल.

महत्त्वाचे मुद्दे:

• भारतातील अशा प्रकारचे पहिले संकुल असलेले हे केंद्र भारताच्या समृद्ध आणि वैविध्यपूर्ण सागरी वारशाचे दर्शन घडविणार आहे.
• पंतप्रधान श्री नरेंद्र मोदी यांनी NMHC प्रकल्पाची कोनशिला ठेवली आणि सरकारने मार्च 2019 मध्ये मास्टर प्लॅनला मान्यता देण्यात आली होती. 
• मंत्रालयाने प्रख्यात आर्किटेक्चर फर्म M/s Hafeez Contractor ला project's lead म्हणून आणि Indian Port, Rail and Ropeway Corporation Limited (मुंबई) यांना राष्ट्रीय सागरी वारसा संकुल प्रकल्प प्रभावीपणे पूर्ण करण्यासाठी अंमलबजावणी एजन्सी म्हणून नियुक्त केले आहे.

नॅशनल मेरीटाईम हेरिटेज कॉम्प्लेक्स अनेक टप्प्यात बांधले जाईल, ज्यात खालील टप्प्यांचा समावेश आहे:

1. फेज-1A मध्ये, 35 एकर जागेवर संग्रहालय इमारतींचे एक संकुल बांधले जाईल, 5 गॅलरी आणि एक नौदल गॅलरी, ज्याचा वापर भारतीय नौदल आणि तटरक्षक दल करेल.
2. 1B टप्प्यात संग्रहालयाचा उर्वरित भाग बांधण्यात येणार असून, त्यात गॅलरी, दीपगृह, 5 डी डोम थिएटर, बागिचा कॉम्प्लेक्स आणि इतर पायाभूत सुविधांचा समावेश आहे. हा टप्पा EPC मोड अंतर्गत विकसित करण्याचा प्रस्ताव आहे.
3. स्टेट पॅव्हेलियन्स, लोथल सिटी, मेरीटाईम इन्स्टिट्यूट (डॉर्मिटरीजसह), इको रिसॉर्ट्स, मेरीटाईम आणि नेव्हल थीम पार्क, क्लायमेट चेंज थीम पार्क, मेमोरियल थीम पार्क आणि अॅडव्हेंचर आणि अॅम्युझमेंट पार्क हे सर्व फेज II मध्ये समाविष्ट आहेत.

स्रोत: पीआयबी

महत्त्वाच्या बातम्या: अर्थव्यवस्था

HDFC बँक भारतातील पहिली इलेक्ट्रॉनिक बँक हमी जारी करणार

बातम्यांमध्ये का:

• नॅशनल ई-गव्हर्नमेंट सर्व्हिसेस लिमिटेड यांच्या सहकार्यामुळे, HDFC बँक इलेक्ट्रॉनिक बँक गॅरंटीज (e-BG) जारी करणारी देशातील पहिली बँक बनली आहे.

महत्त्वाचे मुद्दे:

• कागद-आधारित, वेळखाऊ प्रक्रिया नवीन इलेक्ट्रॉनिक बँक गॅरंटीसह काढून टाकण्यात आली आहे ज्यावर प्रक्रिया केली जाऊ शकते, मुद्रांकित केली जाऊ शकते, सत्यापित केले जाऊ शकते (processed, stamped, verified) आणि वाढीव सुरक्षिततेसह त्वरित वितरित केले जाऊ शकते.
• हा एक परिवर्तनीय बदल आहे आणि बँक आपल्या सर्व ग्राहकांना फायदा होण्यासाठी e-BG मध्ये स्थलांतर करेल.
• इलेक्ट्रॉनिक बँक गॅरंटीमुळे Physical stamping ची जागा ई-स्टॅम्पिंगने घेतली आहे.
• प्रक्रिया सुलभ करण्यासाठी आणि फसवणूक आणि हेराफेरीची शक्यता दूर करण्यासाठी NeSL, CVC-CBI समिती आणि IBA यांच्याशी सल्लामसलत करून e-BG विकसित केले गेले आहे.
• एचडीएफसी बँक तिच्या डिजिटल फॅक्टरी, एंटरप्राइझ फॅक्टरी आणि एंटरप्राइझ आयटीद्वारे बँकेच्या वाढीसाठी नवीन क्षमता विकसित करत आहे.
• बँकेच्या डिजिटल रणनीतीमध्ये नवीन क्षमतांचा विकास हा मुख्य सिद्धांत आहे.

स्रोत: द हिंदू

महत्वाच्या बातम्या: सुरक्षा

सायबर क्राइम इन्व्हेस्टिगेशन आणि इंटेलिजन्स समिट 2022

बातम्यांमध्ये का:

• सायबर गुन्हे यशस्वीपणे रोखण्यासाठी पोलीस उपनिरीक्षक आणि वरिष्ठ तपास अधिकाऱ्यांचे कौशल्य आणि ज्ञान वाढविण्यासाठी मध्य प्रदेश पोलिसांनी चौथी सायबर गुन्हे अन्वेषण आणि गुप्तचर शिखर परिषद-2022 आयोजित केली आहे.

महत्त्वाचे मुद्दे:

• सॉफ्टक्लिक्स फाऊंडेशन, क्लिअरटेल टेक्नॉलॉजी आणि युनिसेफ यांच्या संयुक्त विद्यमाने मध्य प्रदेश पोलिसांनी स्टेट सायबर पोलिस आणि परिमल लॅबच्या माध्यमातून 12 ते 22 सप्टेंबर 2022 या कालावधीत भारतातील सर्वात मोठी ज्ञान-सामायिकरण, विचार-नेतृत्व आणि सायबर क्राइम इन्व्हेस्टिगेशन अँड इंटेलिजन्स समिट आयोजित केली जाणार आहे. 
• मध्य प्रदेशातील भोपाळमध्ये हा कार्यक्रम आयोजित करण्यात आला होता.
• 12, 13 आणि 14 सप्टेंबर 2022 रोजी, भोपाळमधील RSVP नोरोन्हा अकादमी ऑफ अॅडमिनिस्ट्रेशनमध्ये दहा दिवसांची शिखर परिषद होईल, त्यानंतर तीन दिवसांची ऑफलाइन शिखर परिषद होईल.
• 35 राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमधील 6000 हून अधिक विविध कायदे अंमलबजावणी, न्यायिक, अभियोक्ता आणि इतर संस्थांना या दहा दिवसीय परिषदेत सादरकर्ते आणि विषय तज्ञ म्हणून सहभागी होण्यासाठी ऑनलाइन प्रतिनिधी देखील असतील.
• आघाडीच्या तंत्रज्ञान कंपन्या CIIS 2022 मध्ये त्यांच्या अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाचे थेट प्रात्यक्षिक प्रदर्शित करतील.
• या वेळी, यूएसए आणि इतर राष्ट्रांमधील विषय तज्ञ आणि प्रस्तुतकर्त्यांद्वारे विविध विषयांवर प्रशिक्षण दिले जाईल, ज्यात युनिसेफ, इंटरपोल-सिंगापूर, नॅशनल सायबर क्राइम लॉ एन्फोर्समेंट यूके पोलिस, नॅशनल व्हाईट कॉलर क्राइम सेंटर यूएसए आणि एनपीए हैदराबाद यांचा समावेश आहे.

स्रोत: द हिंदू

आजच्या संपूर्ण चालू घडामोडी तुम्हाला खाली दिलेल्या पीडीएफ मध्ये मिळतील. या घटकाची पीडीएफ डाउनलोड करण्यासाठी, येथे क्लिक करा:

दैनिक चालू घडामोडी-14 September 2022, Download PDF

Daily Current Affairs-14 September 2022, Download PDF

More From Us:

MPSC Free Exam Preparation

Maharashtra Static GK 

MPSC Current Affairs 2022: Download in Marathi & English

Important Government Schemes For MPSC 

NCERT Books for MPSC State Exam 2022

Maharashtra State Board Books PDF

MPSC GK Study Material: Complete Notes for MPSC Exam [Free]

Download BYJU'S Exam Prep App