एमपीएससी दैनिक चालू घडामोडी - MPSC Daily Current Affairs 03 February 2022

दैनिक चालू घडामोडी 03.02.2022

होयसाळ मंदिरे युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळांच्या यादीत समाविष्ट करण्याचा प्रस्ताव आहे

केंद्रीय सांस्कृतिक मंत्रालयाने जाहीर केले की कर्नाटकातील बेलूर, हळेबीड आणि सोमनाथपुरा येथील होयसाळ मंदिरे 2022-2023 या वर्षासाठी युनेस्को जागतिक वारसा स्थळ म्हणून विचारात घेण्यासाठी भारताचे नामांकन म्हणून अंतिम करण्यात आली आहेत.
15 एप्रिल 2014 पासून 'सेक्रेड एन्सेम्बल्स ऑफ द होयसला' युनेस्कोच्या तात्पुरत्या यादीत आहेत आणि मानवी सर्जनशील प्रतिभेच्या सर्वोच्च बिंदूंपैकी एक आहेत आणि आपल्या देशाच्या समृद्ध ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक वारशाची साक्ष देतात.
ही तीनही होयसाळ मंदिरे भारतीय पुरातत्व सर्वेक्षण (ASI) ची संरक्षित स्मारके आहेत आणि म्हणून संवर्धन आणि देखभाल ASI द्वारे केली जाईल.
12व्या-13व्या शतकात बांधलेल्या आणि बेलूर, हळेबीड आणि सोमनाथपुरा या तीन घटकांद्वारे येथे प्रतिनिधित्व केलेले होयसळांचे पवित्र जोडे, होयसला कलाकार आणि वास्तुविशारदांच्या सर्जनशीलतेची आणि कौशल्याची साक्ष देतात ज्यांनी यापूर्वी कधीही न पाहिलेल्या अशा उत्कृष्ट नमुने तयार केल्या आहेत.
होयसाळ मंदिरांचे मूळ द्रविडीयन आकृतिविज्ञान आहे परंतु ते मध्य भारतात मोठ्या प्रमाणावर वापरल्या जाणार्‍या भूमिजा पद्धती, उत्तर आणि पश्चिम भारतातील नागरा परंपरा आणि कल्याणी चालुक्यांनी पसंत केलेल्या कर्णता द्रविड पद्धतींचा मजबूत प्रभाव दाखवतात.

भारतातील युनेस्को जागतिक वारसा स्थळे:

अजिंठा लेणी, एलोरा लेणी, आग्रा किल्ला आणि ताजमहाल हे शिलालेख केलेले पहिले स्थळ होते, त्यापैकी सर्व जागतिक वारसा समितीच्या 1983 च्या सत्रात कोरले गेले होते.
2021 मध्ये कोरलेली नवीनतम साइट धोलाविरा, गुजरात आहे.
जुलै 2021 पर्यंत, भारतातील 36 पैकी 19 राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये जागतिक वारसा स्थळे आहेत, ज्यामध्ये महाराष्ट्रात सर्वाधिक (5) स्थळे आहेत.
सध्या भारतात 40 जागतिक वारसा स्थळे आहेत. यापैकी, 32 सांस्कृतिक, 7 नैसर्गिक आणि 1 मिश्रित (सांस्कृतिक आणि नैसर्गिक दोन्ही निकष पूर्ण करणारे), संस्थेच्या निवड निकषांनुसार निर्धारित केले जातात.
भारतामध्ये जगातील सहाव्या क्रमांकाच्या साइट्स आहेत.

Source: Indian Express

दैनिक चालू घडामोडी-03 फेब्रुवारी 2022,डाउनलोड PDF मराठीमध्ये

Daily Current Affairs-03 फेब्रुवारी 2022, Download PDF in English

राज्य सरकारचे वाड्मय पुरस्कार जाहीर

साहित्य क्षेत्रात उल्लेखनीय कार्य करणाऱ्या साहित्यिकांना राज्य शासनाच्या मराठी भाषा विभागाच्या वतीनं दिल्या जाणाऱ्या वाड्मय पुरस्कांची घोषणा आज झाली.
यावर्षी विंदा करंदीकर जीवनगौरव पुरस्कार ज्येष्ठ साहित्यिक भारत सासणे यांना जाहिर झाला आहे.
पाच लाख रुपये रोख, मानचिन्ह आणि मानपत्र, असं या पुरस्काराचं स्वरुप आहे. मराठी भाषा मंत्री सुभाष देसाई यांनी हे पुरस्कार जाहीर केले.
श्री. पु. भागवत पुरस्कार (२०२१) लोकवाङ्मय गृह, मुंबई, या संस्थेला जाहीर करण्यात आला. तीन लाख रुपये रोख आणि मानचिन्ह आणि मानपत्र असे पुरस्काराचे स्वरुप आहे.
डॉ. अशोक केळकर मराठी भाषा अभ्यास पुरस्कार रमेश वरखेडे यांना जाहीर करण्यात आला असून दोन लाख रुपये रोख, मानचिन्ह आणि मानपत्र असे या पुरस्काराचे स्वरुप आहे.
कविवर्य मंगेश पाडगांवकर, मराठी भाषा संवर्धक पुरस्कार (२०२१, व्यक्तींसाठी) डॉ. चंद्रकांत पाटील यांना जाहीर करण्यात आला.
डॉ. अशोक केळकर, मराठी भाषा अभ्यासक पुरस्कार २०२१ (संस्थेसाठी) मराठी अभ्यास परिषद पुणे यांना जाहीर करण्यात आला. तर कविवर्य मंगेश पाडगावंकर मराठी भाषा संवर्धक पुरस्कार २०२१ (संस्थेसाठी) मराठी अभ्यास केंद्र, मुंबई यांना जाहीर करण्यात आला.

Source: Deshdoot

वन नेशन वन रेशन कार्ड योजना लागू करणारे छत्तीसगड हे ३५ वे राज्य/केंद्रशासित प्रदेश बनले आहे

छत्तीसगड हे “वन नेशन वन रेशन कार्ड” (ONORC) योजना लागू करणारे ३५ वे राज्य/केंद्रशासित प्रदेश बनले आहे.
अलीकडेच अन्न आणि सार्वजनिक वितरण विभागाने “एक राष्ट्र एक रेशन कार्ड” (ONORC) योजनेच्या अंमलबजावणीच्या दिशेने राज्ये/केंद्रशासित प्रदेशांच्या प्रगतीचा आढावा घेतला आणि पोर्टेबिलिटी व्यवहारांच्या यशस्वी चाचणीनंतर, विभागाने छत्तीसगडचे विद्यमान क्लस्टरसह एकत्रीकरण करण्यास मान्यता दिली आहे. ONORC अंतर्गत पोर्टेबिलिटी राज्ये/केंद्रशासित प्रदेशांची.
त्यानुसार, राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा कायदा (NFSA) शिधापत्रिकांच्या देशव्यापी पोर्टेबिलिटीसाठी ONORC योजना छत्तीसगड राज्यात 2 फेब्रुवारी 2022 पासून सक्षम करण्यात आली आहे.
छत्तीसगडच्या एकत्रीकरणासह, ONORC योजना आता देशातील जवळपास 96.8% NFSA लोकसंख्या (सुमारे 77 कोटी NFSA लाभार्थी) समाविष्ट असलेल्या 35 राज्ये/केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये कार्यरत आहे.
ऑगस्ट 2019 मध्ये ONORC योजना सुरू झाल्यापासून, ONORC अंतर्गत राज्ये/केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये आतापर्यंत 56 कोटींहून अधिक पोर्टेबिलिटी व्यवहारांची नोंद झाली आहे, ज्यामुळे आंतर-राज्य आणि आंतर-राज्य पोर्टेबिलिटी व्यवहारांद्वारे जवळपास एकूण 100 LMT अन्नधान्य (अन्न अनुदानात सुमारे 31,000 कोटी रुपये) वितरित केले गेले आहे.
Source: PIB

पाचवी स्कॉर्पीन पाणबुडी 'वगीर'ची पहिली समुद्रात उतरली

प्रोजेक्ट 75, यार्ड 11879, भारतीय नौदलाच्या कलवरी वर्गाच्या पाचव्या पाणबुडीने 01 फेब्रुवारी 22 रोजी तिच्या सागरी चाचण्या सुरू केल्या.
माझगाव डॉक शिपबिल्डर्स लिमिटेड (MDL) च्या कान्होजी आंग्रे वेट बेसिनमधून नोव्हेंबर 2020 मध्ये पाणबुडी लाँच करण्यात आली.
कार्यान्वित झाल्यानंतर पाणबुडीचे नाव वगीर ठेवण्यात येणार आहे.
या पाणबुडीला प्रणोदन प्रणाली, शस्त्रे आणि सेन्सर्ससह समुद्रातील सर्व यंत्रणांच्या तीव्र चाचण्या केल्या जातील.
या चाचण्या पूर्ण झाल्यानंतर 2022 मध्ये ही पाणबुडी भारतीय नौदलाला पाठवली जाणार आहे.
फ्रेंच कंपनी DCNS द्वारे डिझाइन केलेल्या सहा कलवरी श्रेणीच्या पाणबुड्या, भारतीय नौदलाच्या प्रकल्प-75 चा भाग म्हणून भारतात तयार केल्या जात आहेत.
MDL येथे चालू असलेल्या प्रोजेक्ट-75 स्कॉर्पीन कार्यक्रमाच्या दोन पाणबुड्या - कलवरी आणि खांदेरी - भारतीय नौदलात दाखल झाल्या आहेत.
करंज ही तिसरी पाणबुडी सागरी चाचण्यांच्या शेवटच्या टप्प्यात आहे.
वेला या चौथ्या स्कॉर्पीनने सागरी चाचण्या सुरू केल्या आहेत, तर सहावी आणि शेवटची पाणबुडी वागशीर तयार होत आहे.
Source: India Today

लेफ्टनंट जनरल मनोज पांडे यांनी लष्कराचे उपप्रमुख म्हणून पदभार स्वीकारला

लेफ्टनंट जनरल मनोज पांडे यांनी 31 जानेवारी 2022 रोजी सेवानिवृत्त झालेल्या लेफ्टनंट जनरल सीपी मोहंती यांच्याकडून लष्कराचे उपप्रमुख म्हणून पदभार स्वीकारला.
राष्ट्रीय संरक्षण अकादमीचे माजी विद्यार्थी, लेफ्टनंट जनरल मनोज पांडे यांना डिसेंबर 1982 मध्ये कॉर्प्स ऑफ इंजिनियर्स (द बॉम्बे सॅपर्स) मध्ये नियुक्त करण्यात आले.
जनरल ऑफिसरने जम्मू आणि काश्मीरच्या नियंत्रण रेषेजवळील संवेदनशील पल्लनवाला सेक्टरमध्ये ऑपरेशन पराक्रम दरम्यान इंजिनीअर रेजिमेंटचे नेतृत्व केले.
त्यांच्या उल्लेखनीय सेवेसाठी त्यांना परम विशिष्ट सेवा पदक, अति विशिष्ट सेवा पदक, विशिष्ट सेवा पदक, लष्करप्रमुख कमान आणि GOC-in-C प्रशंसा या पुरस्कारांनी दोनदा सन्मानित करण्यात आले आहे.
Source: HT

अभिनेते रमेश देव यांचे निधन

हिंदी आणि मराठी नाट्य-चित्रसृष्टीतील जेष्ठ अभिनेते रमेश देव यांचं मुंबईत ह्रदयविकाराच्या तीव्र धक्क्यानं निधन झालं. धीरुबाई अंबानी रुग्णालयात त्यांच्यावर उपचार सुरू होते.
2013 साली त्यांना पुणे आंतरराष्ट्रीय चित्रपट महोत्सवात जीवन गौरव पुरस्काराने गौरवण्यात आलं होतं.
चारच दिवसांपूर्वी ३० जानेवारी रोजी त्यांनी आपला ९३वा वाढदिवस साजरा केला होता. त्यांच्या निधनामुळे मराठी आणि हिंदी चित्रपटसृष्टीतून शोक व्यक्त करण्यात येत आहे.
१९५१ साली पाटलाची पोर या चित्रपटातून त्यांनी आपल्या कारकिर्दीला सुरुवात केली
१९५६ साली राजा परांजपे यांनी दिग्दर्शित केलेल्या ‘आंधळा मागतो एक डोळा’ या सिनेमातून त्यांनी अभिनेता म्हणून खऱ्या अर्थाने आपल्या कारकिर्दीला सुरुवात केली होती.
राजश्री प्रोडक्शनच्या १९६२ साली आलेल्या आरती या सिनेमातून त्यांनी बॉलिवुडमध्ये पदार्पण केलं.
रमेश देव यांनी आजपर्यंत जवळपास १८० हून अधिक मराठी आणि हिंदी चित्रपटांमध्ये भूमिका साकारल्या आहेत.

Source: Loksatta

उन्नती हुड्डा, किरण जॉर्ज यांनी ओडिशा ओपन २०२२ चे विजेतेपद जिंकले

ओडिशा ओपन २०२२ बॅडमिंटन स्पर्धेत भारतीय किशोरवयीन उन्नती हुड्डा हिने स्वदेशी स्मित तोष्णीवालचा पराभव करून महिला एकेरीचे विजेतेपद पटकावले.
14 वर्षांची उन्नती ही स्पर्धा जिंकणारी सर्वात तरुण भारतीय आहे.
पुरुष एकेरीत भारताच्या २१ वर्षीय किरण जॉर्जने प्रियांशू राजावतचा पराभव करून विजेतेपद पटकावले.
2022 ओडिशा ओपन ही BWF सुपर 100 स्पर्धा होती जी जवाहरलाल नेहरू इनडोअर स्टेडियम, कटक, ओडिशा, भारत येथे झाली.
Source: The Hindu

2022 आशियाई खेळ

2022 आशियाई खेळ (19 वी आवृत्ती) 10 सप्टेंबर ते 25 सप्टेंबर 2022 या कालावधीत चीनच्या हांगझोऊ, झेजियांग येथे होणार आहेत आणि तेथे पाच सह-यजमान शहरे असतील.
जलतरण, तिरंदाजी, ऍथलेटिक्स, बॅडमिंटन, घोडेस्वार, तलवारबाजी, फुटबॉल, हॉकी, ज्युडो, कबड्डी आणि बरेच काही यासारख्या ऑलिम्पिक खेळांसह एकूण 61 विषयांसह 40 क्रीडा स्पर्धा या बहु-क्रीडा स्पर्धेत सादर केल्या जातील.
या वर्षी ऑलिम्पिक कौन्सिल ऑफ आशिया (OCA) ने मान्यता दिल्यानंतर 2022 च्या आशियाई खेळांमध्ये ई-स्पोर्ट्स आणि ब्रेकडान्सिंग पूर्ण पदक क्रीडा म्हणून पदार्पण करतील, तर क्रिकेट 11 वर्षानंतर T20 स्वरूपात आशियाई खेळांमध्ये परत येईल.
Source: TOI

या घटकाची पीडीएफ डाउनलोड करण्यासाठी, येथे क्लिक करा: