भारतातील पहिली महिला शिक्षिका कोण आहे?

१८४८ साली सावित्रीबाई फुले या भारतातील पहिल्या महिला शिक्षिका झाल्या. पती ज्योतीराव फुले यांच्या-सोबत सावित्रीबाई फुले यांनी मुलींसाठी शाळा सुरू केली.

सावित्रीबाई फुले यांचा जन्म कधी झाला?

सावित्रीबाई फुले यांचा जन्म ३ जानेवारी १८३१ रोजी महाराष्ट्रातील सातारा जिल्ह्यातील नायगाव येथे झाला.

सावित्रीबाई फुले यांनी प्रकाशित केलेली पुस्तके कोणती आहेत?

खालील पुस्तके सावित्रीबाई फुले यांनी प्रकाशित केली आहेत: काव्यफुले (काव्यसंग्रह) सावित्रीबाईंची गाणी (१८९१) सुबोध रत्नाकर बावनकशी जोतिबांची भाषणे (संपादक सावित्रीबाई फुले १८५६)

सावित्रीबाई फुले यांचा जन्मदिवस महाराष्ट्रात कोणता दिन म्हणून साजरा केला जातो?

3 जानेवारी हा दिवस महाराष्ट्रात बालिका दिन म्हणून साजरा केला जातो.

बालहत्या प्रतिबंधक गृहाची स्थापना कधी करण्यात आली?

28 जानेवारी 1863 रोजी बालहत्या प्रतिबंधक गृहाची स्थापना उस्मान शेख यांच्या राहत्या घरी करण्यात आली.

सावित्रीबाई फुले: जीवनपरिचय, योगदान, Savitribai Phule Study Notes Download PDF

By BYJU'S Exam Prep

Updated on: September 25th, 2023

सावित्रीबाई फुले यांचे नाव भारतातील पहिल्या स्त्रीवाद्यांमध्ये घेतले जाते. त्या देशातील पहिल्या महिला शिक्षिका होत्या आणि मुख्याध्यापिकाही होत्या. त्यांचे पती ज्योतिबा फुले हे देखील शिक्षण सुधारणावादी होते. आजच्या लेखात आपण सावित्रीबाई फुले यांचा जीवन परिचय, त्यांचे संस्थात्मक योगदान तसेच इतर माहिती जाणून घेणार आहोत.

Download BYJU’S Exam Prep App and prepare General Knowledge for Maharashtra State exams.

Table of content

1. सावित्रीबाई फुले
2. सुरुवातीचे जीवन : शिक्षण, विवाह, कुटुंब
3. सावित्रीबाई फुले चरित्र : करिअर
4. संस्थात्मक योगदान

सावित्रीबाई फुले

3 जानेवारी 2022 रोजी देशात भारतातील पहिल्या महिला शिक्षिका सावित्रीबाई फुले यांचा जन्म-दिवस साजरा केला जातो. त्या एक कार्यकर्त्या होत्या, ज्यांनी भारतातील स्त्रियांच्या शिक्षणासाठी काम केले आणि त्यांना सामाजिकदृष्ट्या बांधलेल्या भेदभावाच्या प्रथांच्या बंधनातून मुक्त होण्यासाठी शिक्षण घेण्याचे आवाहन केले.

नाव	सावित्रीबाई ज्योतिबा फुले
जन्मतारीख	3 जानेवारी, 1831
जोडीदाराचे नाव	ज्योतिबा फुले
शिक्षण	शिक्षक प्रशिक्षण कार्यक्रम (अमेरिकन मिशनरी, सिंथिया फरार)
मुले	यशवंत फुले (दत्तक)

सुरुवातीचे जीवन : शिक्षण, विवाह, कुटुंब

सावित्रीबाईंचा जन्म 3 जानेवारी 1831 रोजी महाराष्ट्रातील नायगाव गावात झाला. त्या वेळी सामाजिकदृष्ट्या मागासलेल्या माळी समाजात जन्माला येणे म्हणजे स्त्रीसाठी शिक्षण नव्हते. वयाच्या ९ व्या वर्षी ज्योतिबा फुले यांच्याशी विवाह केला तेव्हा त्या निरक्षर होत्या. ज्योतिबा त्यावेळी १३ वर्षांचा होते आणि इयत्ता तिसरीत शिकला होते.
सामाजिक विषमता दूर करण्यासाठी स्त्रीशिक्षणावर ठाम विश्वास ठेवणारे त्यांचे दूरदर्शी पती ज्योतिबा फुले यांच्यामुळे सावित्रीबाईंना शिक्षणाचा मार्ग सापडला.
कुटुंबाच्या आज्ञेविरुद्ध त्याने आपल्या पत्नीला घरी शिकवायला सुरुवात केली.

सावित्रीबाई फुले चरित्र : करिअर

ज्योतिबा फुले यांनी त्यांना पुण्यातील एका प्रशिक्षण संस्थेत शिक्षक प्रशिक्षण कार्यक्रमात दाखल केले होते. अहमदनगरमधील अमेरिकन मिशनरी, सिंथिया फॅरार आणि पुण्यातील एका सामान्य शाळेत अशा दोन शिक्षकांच्या प्रशिक्षण कार्यक्रमांमध्ये त्यांनी स्वत:ला प्रवेश नोंदवून घेतला. त्यानंतर सावित्रीने भारतातील कोणत्याही शाळेच्या पहिल्या महिला मुख्याध्यापिका आणि देशातील पहिल्या महिला शिक्षिका बनल्या. त्यांचा जन्मदिवस महाराष्ट्रात बालिका दिन म्हणूनही साजरा केला जातो.
त्या वेळी क्रांतिकारी स्त्रीवाद्यांपैकी एक असलेल्या सगुणबाईंसोबत त्यांनी पुण्यात मराठवाड्यातील मुलींच्या शाळेत शिकवायला सुरुवात केली.
1851 पर्यंत, सावित्रीबाई फुले आणि जोतिबा फक्त मुलींसाठी पुण्यात तीन वेगवेगळ्या शाळा चालवत होते. तिन्ही शाळा मिळून 150 पेक्षा जास्त विद्यार्थिनींनी नोंदणी केली होती.