महाराष्ट्र भूगोल संपूर्ण माहिती/ Maharashtra Geography in Marathi, Study Material for MPSC Exams, Download Notes PDF

महाराष्ट्र भूगोल/ Maharashtra Geography

1 मे 1960 रोजी महाराष्ट्र राज्याची स्थापना झाली. महाराष्ट्रात स्थापनेच्या वेळी 4 प्रशासकीय विभाग, 26 जिल्हे, आणि 235 तालुके होते. सध्या महाराष्ट्रात 36 जिल्हे, 355 तालुके, आणि 6 प्रशासकीय विभाग आहेत.

महाराष्ट्रातील प्रशासकीय विभाग/Administrative Division

प्रशासकीय विभाग	जिल्हे	क्षेत्रफळ
कोकण	रायगड, रत्नागिरी,सिंधुदुर्ग, मुंबई, मुंबई उपनगर, ठाणे, पालघर	(30746 चौ.किमी)
पुणे	सोलापूर, कोल्हापूर, पुणे, सातारा, सांगली	(57268 चौ.किमी)
नाशिक	धुळे, जळगाव, नंदुरबार, नाशिक, अहमदनगर	(574426 चौ.किमी)
औरंगाबाद	उस्मानाबाद, लातूर, नांदेड, औरंगाबाद, जालना, बीड, परभणी, हिंगोली	(64822 चौ.किमी)
अमरावती	बुलढाणा,अकोला, वाशिम, यवतमाळ,अमरावती	(46090 चौ.किमी)
नागपूर	गडचिरोली, भंडारा,नागपूर, वर्धा, चंद्रपूर, गोंदिया	(51336 चौ.किमी)

MPSC 2021 Special course for CSAT कोर्सची मोफत चाचणी सुरू करण्यासाठी क्लिक करा!

महाराष्ट्राच्या नैसर्गिक सीमा/Natural boundaries of Maharashtra

दिशा	सिमा
ईशान्य	दरेकासा टेकड्या
वायव्य	गाळणा टेकड्या, सातमाळा डोंगररांगा, आणि अक्राणी टेकड्या
उत्तर	सातपुडा पर्वतरांगा आणि गाविलगड टेकड्या
दक्षिण	कोकणातील तेरेखोल नदी आणि हिरण्यकेशी नदी
पूर्वे	भामरागड डोंगर आणि चिरोळी टेकड्या
पश्चिम	अरबी समुद्र

महाराष्ट्राच्या राजकीय सीमा/Political boundaries of Maharashtra

दिशा	सिमा
आग्नेय:	तेलंगाना
वायव्य	गुजरात व दादरा नगर हवेली
दक्षिण	कर्नाटक व गोवा
पूर्वे	छत्तीसगड
उत्तर	मध्यप्रदेश

महाराष्ट्रातील जोडलेले जिल्हे/Connected districts of Maharashtra

जिल्हे	राज्य
गोंदिया, गडचिरोली	छत्तीसगड
पालघर, नाशिक, नंदुरबार, धुळे	गुजरात
सिंधुदुर्ग	गोवा
ठाणे, नाशिक	दादर नगर हवेली
गडचिरोली, चंद्रपुर, यवतमाळ, नांदेड	तेलंगाना
नागपुर, भंडारा, नंदुरबार,अमरावती, गोंदिया,जळगाव, बुलढाणा, धुळे	मध्य प्रदेश

भारतात महाराष्ट्राचे स्थान/Maharashtra's position in India

भारताच्या मध्य भागात
महाराष्ट्र हे उत्तर भारत आणि दक्षिण भारताला जोडणारी एक विशाल भूमी आहे.

विस्तार	अक्षांक : 15° 41’ उत्तर अक्षवृत्त ते 22° 6’ उत्तर अक्षवृत्त. रेखांश : 72° 36’ पूर्व रेखांश ते 80° 54’ पूर्व रेखावृत्त.
आकार	त्रिकोणाकृती, उत्तरेस रुंद आणि दक्षिणेस चिंचोळा कोकणात पाया, विदर्भात निमुळते टोक .
क्षेत्रफळ, लांबी आणि रुंदी	क्षेत्रफळ- 307713 चौ.किमी. रुंदी-720 किमी (दक्षिण – उत्तर) लांबी-800 किमी (पूर्व – पश्चिम) क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने राजस्थान आणि मध्य प्रदेशानंतर महाराष्ट्राचा भारतात तिसरा क्रमांक लागतो. महाराष्ट्र देशाचा 9.36% भाग व्यापतो. 720 किमी समुद्रकिनारा लांबीचे आहे.

MPSC Combined Comprehensive कोर्सची मोफत चाचणी सुरू करण्यासाठी क्लिक करा !

महाराष्ट्रातील जिल्हे निर्मिती/Formation of districts in Maharashtra

दिनांक	आधीचा जिल्हा	तयार झालेला जिल्हा	जिल्हा क्रमांक
1 मे 1981	रत्नागिरी	सिंधुदुर्ग	27
1 मे 1981	औरंगाबाद	जालना	28
16 ऑगस्ट 1982	उस्मानाबाद	लातूर	29
26 ऑगस्ट 1982	चंद्रपूर	गडचिरोली	30
1990	मुंबई	मुंबई उपनगर	31
1 जुलै 1998	धुळे	नंदुरबार	32
1 जुलै 1998	अकोला	वाशिम	33
1 मे 1999	परभणी	हिंगोली	34
1 मे 1999	भंडारा	गोंदिया	35
1 ऑगस्ट 2014	ठाणे	पालघर	36

या घटकाची पीडीएफ डाउनलोड करण्यासाठी, येथे क्लिक करा:

महाराष्ट्र भूगोल, Download PDF मराठीमध्ये

Socio-Religious Movement Notes	Indian States and Its Capitals
Important Days & Themes	Basic Concepts of Physics
Important Dams in India	Marathi Alankar

More From Us: